İlk dəfə onun zərgər olduğunu öyrəndikdə təəccüblənmişdim. Axı bu sənət ənənəvi olaraq daha çox kişilərin məşğul olduğu bir sahə kimi tanınır. Bu sahədə bir xanımın möhtəşəm izlər buraxdığının şahidi olduqda, sözün düzü, təəcüblənməklə yanaşı, həm də qürurlandım. Özü də eşidəndə ki, həmin xanım Naxçıvanın ilk və tək qadın zərgəridir, heç düşünmədən zərgər xanımla bağlı yazı hazırlamaq üçün onun kiçik dünyası olan emalatxanasına yollandım. İncəlik, zərafət və nəcibliyin vəhdətini özündə əks etdirən zərgərlik sənətinə kiçik yaşlarından maraq göstərən və öz ustasından böyük həvəslə bu sənətin sirlərini öyrənən Xanım Xudadanova metala can verən, daş-qaşa həyat bəxş edən zərif əlləri ilə gözəlliklər yaradır. İşinin peşəkarı olan Xanımın zərgərlik sənətinə qatdığı ən mühüm xüsusiyyət isə incəlikdir. Təbiətin ahəngini, duyğuların dərinliyini zinət əşyasında əks etdirən zərgər xanım elə bil, metalı duya, hiss edə bilir. Göz­oxşayan zinət əşyaları dil açıb öz taleyindən danışmaq istəyir sanki. Bir nişan üzüyü böyük bir sevginin şahidi olduğundan, bir bilərzik nəsildən-nəslə ötürülən bir xatirəyə çevriləcəyindən… 
Xanım həm qədim milli motivləri müasir üslubla birləşdirərək keçmişlə gələcək arasında körpü qurur, həm də təbiətdən ilham alaraq çiçəklərin, quşların, ağacların, göyqurşağının, buz salxımlarının, dəniz dalğalarının formasını metallara həkk edir. Bu sənətkarlıq təkcə əl bacarığı deyil, həm də səbir və diqqət tələb edir. Xanım deyir ki, zərgərlik işi saatlarla, günlərlə, hətta aylarla davam edən proses ola bilir. Xırda bir detalın düzgün işlənməsi üçün mikroskop altında saatlarla vaxt sərf olunur. Bu, sadəcə, peşə deyil, fədakarlıq işidir.
Xanım həm aldığı dizayn təhsilindən, həm də texnologiyanın verdiyi imkanlardan istifadə edərək sənətə yeni nəfəs gətirib. 3D modelləşdirmə, lazerlə oyma və digər innovativ metodlar sayəsində daha mürəkkəb və unikal dizaynlar yaradır. Əgər keçmişdə zərgərlik sənəti daha çox təkrarlanan klassik üslublara əsaslanırdısa, bu gün xanım fərdi sifarişlər, şəxsi hekayələr və xüsusi motivlər əsasında əsərlər ərsəyə gətirir. Yaratdığı hər bir əsər onun iç dünyasının, zəhmətinin və sənətə olan sevgisinin ifadəsidir. Xanım üçün zərgərlik, sadəcə, bir peşə deyil, həyatın hər anını incəsənətlə yaşamaqdır. O hər bir metal parçasına, hər bir daş dənəsinə öz ruhunu, duyğularını hopdurur. Onun emalatxanasında sadə bir qızıl parçası zərif sırğaya, bir damla gümüş bənzərsiz boyunbağıya çevrilir. 
Xanım deyir ki, bu sənətdə millimetrin yüzdə biri qədər dəqiqlik, hər toxunuşda həssaslıq və hər detallarda düşünülmüş bir harmoniya olmalıdır. Onun emalatxanasında işıq düşən hər bir qızıl parıltısı, səbirlə yonulmuş hər bir daş, saatlarla çəkilən hər bir incə cizgi Xanımın sənətə olan sevgisindən xəbər verir. Bəzən bir üzüklə günlər, hətta həftələr keçirir. Kiçik bir səhv bütün zəhməti məhv edə bilər, lakin o heç vaxt tələsmir. Çünki onun üçün əsas olan işin tez bitməyi deyil, möhtəşəm əl işi ərsəyə gətirməkdir.
Onun bu sənətə gəlişi də maraqlıdır. Deyir: “Uşaqlıqdan zinət əşyalarını maraqla izləyər, hər bir muncuğa, hər bir zinət əşyasına sevgi ilə toxunardım. Vaxt keçdikcə bu sevgi böyük bir maraq və həvəsə çevrildi. Cəmiyyətin “zərgərlik kişilərin sənətidir” stereotiplərinə baxmayaraq, bu sahədə öz yerimi tutmağı bacardım. Bu sənətə ilk addımımı 18 yaşımda atdım. Əvvəlcə kiçik işlərlə başladım. Sırğaların qırılmış hissələrini düzəltdim, köhnə bəzək əşyalarına yeni həyat verdim. Sonra isə öz üslubumu yaratdım. İndi 26 yaşım var və öz emalatxanamda zəhmətimin bəhrəsini görürəm. Təbii ki, bu məni və ailəmi çox sevindirir. Bu sevinc isə əzmimi daha da artırır. Qarşıma qoyduğum daha böyük məqsədlərim var. İnanıram ki, böyük uğurlar qazanacağam (əli ilə qürurla qızıllar düzülən stendi göstərir). Baxın bunların hər biri öz zəhmətimin nəticəsidir. Qazandığım uğurlara görə rəhmətlik ustadım Mahir ustaya borcluyam”. 
Bu gün Xanım Xudadanovanın yaratdığı zinət əşyaları yalnız bir bəzək əşyası deyil, həm də onun qəlbinin bir parçasıdır. Hər bir əsəri ilə o təkcə insanlara gözəllik bəxş etmir, həm də sənətin və səbrin gücünü nümayiş etdirir. Zərgər xanımın hekayəsi sübut edir ki, sənət cinsiyyət tanımır. O öz əlləri ilə, sadəcə, bəzək əşyaları deyil, eyni zamanda yeni bir yol açır – qadınların istənilən sahədə uğur qazana biləcəyini göstərən bir yol. Onun sənətkarlığı bir daha sübut edir ki, əgər sevgi, əzm və səbir varsa, heç bir maneə insanın arzularına çatmasına əngəl ola bilməz. 

Gülcamal TAHİROVA