İncəsənət insanların mədəniyyət irsinin tərkib hissəsi və bəşəriyyətin mənəvi dəyəridir. Dinləyicisi və ya tamaşaçısı olan musiqi və rəqsdən ibarət teatr bu sənətin əsas sahəsidir. Teatr həm də insanların mədəni fəaliyyətinin bir hissəsidir. Burada fəaliyyət göstərən şəxslər yüksək bacarıq, xüsusi istedad sahibidirlər. Muxtar respublikamızda da teatr sənətinin inkişafı istiqamətində mühüm işlər görülür. Bununla bağlı daha ətraflı məlumat almaq üçün C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Milli Dram Teatrının direktoru və baş rejissoru Mir Qabil Əkbərovla həmsöhbət olduq. O bildirdi ki, teatr artıq 142 yaşındadır və indiyə qədər minlərlə uğura imza atıb. Naxçıvan teatrının dərin və böyük ənənəsi vardır ki, bizdən öncəkilər onu qoruyub bu günümüzə qədər gətirib çıxarıblar. Bizim də ilk borcumuz bundan ibarətdir ki, bizə təhvil verilən həmin ənənəni gələcək nəsillərə ötürək.
Naxçıvan teatrı hazırda böyük əzmlə öz ənənlərini davam etdirməkdədir. Bu gün teatrın repertuarında tamaşa sayı 25-ə qalxıbdır. Və hər həftə daimi olaraq açıq kassa şəklində tamaşalar oynanılır. Bu da onun göstəricisidir ki, teatr yaşayır və tamaşaçılar teatra üz tutur. Bununla yanaşı, o da vurğulanmalıdır ki, son iki ildə teatrın qastrol və festival sayları da yetəri qədərdir. Teatrın Azərbaycanın digər bölgələrinə, məsələn, Gəncə, Sumqayıt, Bakı şəhərlərinə qastrol səfərləri uğurla başa çatmışdır. Bunlardan əlavə Türkiyənin İzmir, Salihli (Sardes), Trabzon, İğdır şəhərlərində dəfələrlə qastrol və festivallarda Azərbaycan teatrını yüksək səviyyədə təmsil etmişdir. Biz hazırda bir-birindən maraqlı əsərlərlə repertuarımızı zənginləşdirir, yeni üslub və formalar axtarışındayıq. Məqsədimiz isə Naxçıvan teatrını dünyada tanıtmaqdır.
Mir Qabil müəllim deyir ki, tamaşaçı hər zaman daxili rahatlıq tapmaq, düşünmək və öz həyatında, beynində, ruhunda nələrisə dəyişmək üçün teatra üz tutur. Təbii ki, bu kimisində bilərəkdən, kimisində də təhtəlşüur şəkildə olur. Bizim borcumuz isə tamaşaçıların nə istədiyini bilmək və onlara həmin mövzu barədə öz fikrimizi çatdırmaqdır. Bildiyimiz kimi, teatrda müxtəlif janrlar vardır, dram, faciə, komediya və sair. Tamaşaçının indiki dövrdə üstünlüyü komediyaya verdiyini daha çox görürük. Bu da ona görədir ki, indiki dövrün tamaşaçısı tək əylənmək yox, düşünmək də istəyir. Bunun üçün də müxtəlif üslublara, yanaşmalara və formalara əl atmaq lazımdır. Bunlara misal olaraq, ekzistensializm, surrealism, absurd və sair üslubların adlarını çəkmək olar. Burada insanlar, tamaşaçılar artıq əylənməklə qalmayıb düşünməyə də başlayırlar.
Psixoloji mövzusu olan tamaşalara da üstünlük var. Tamaşaçı zalda katarsis yaşamalıdır, istər komediyaya baxanda, istərsə də dram və ya faciə. Bütün bu sadaladıqlarımı əsas götürsək, görərik ki, indiki tamaşaçı kütləsi teatrdan təkcə əylənmək, vaxt keçitmək üçün yox, həm də düşünmək, nələrisə öz beynində aydınlaşdırmaq üçün istifadə edir. Təbii ki, ruhun rahatlanmağını da nəzərdən qaçırmaq olmaz.
Müsahibimiz deyir ki, ildə bir və ya iki dəfə Bakıdan bizim teatra gəlib rus dilində, tamaşalar oynanılır. Bizim də gələcək planlarımızda xarici əsərlər hazırlamaq vardır. Bu təkcə Naxçıvan tamaşaçıları üçün deyil, həm də xarici festivallar üçün nəzərdə tutulub. Mir Qabil Əkbərovun sözlərinə görə, artıq tamaşaçılarda teatra ünvanlanan istəklər də var və bu arzularda müxtəlif janrlarda yazılan əsərlərin adları çəkilir. Məsələn, H.Cavidin “İblis”, V.Hüqonun “Paris Notr-Dam kilsəsi”, A.Kristinin bir çox əsərlərini teatrda görmək istəyirlər. Və hətta mono tamaşaları qeyd edənlər də az deyil. Artıq Naxçıvan teatrında bu istiqamətdə işlər aparılır.
Söhbət zamanı onu da öyrəndik ki, teatr hər zaman gənc aktyor nəslin yetişməsini diqqətdə saxlayır. Teatrın nəzdində “Təməl” teatr studiyası fəaliyyət göstərirdi və ora bir çox gənc istedadlar cəlb olunmuşdu. 9 aylıq proqram nəticəsində onlar az da olsa, bu sənətin sirlərinə sahibləndilər. Bununla yanaşı hər il teatra universiteti bitirmək üzrə olan tələbələr gəlir və praktiki hazırlıq keçirlər. Bu da gənclərin marağını teatra daha da artırır. Hazırda Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti ilə də danışıqlar aparılır. Gələcəkdə onların rejissor və aktyor tələbələri Naxçıvan teatrında diplom işlərini hazırlaya biləcəklər. Mir Qabil müəllim bildirdi ki, 10 mart Milli Teatr Gününə sayılı günlər qalıb. Və biz də Naxçıvanda ana teatr rolunu oynadığımız üçün üzərimizə düşən vəzifəni görməyə çalışırıq. Bu tədbirdə Rza Təhmasib adına Şərur Xalq Teatrı İ.Sadıqovun “Molla Nəsrəddinin beş arvadı”, Kazım Ziya adına Ordubad Xalq Teatrı Ə.Haqverdiyevin “Yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini”, Babək Xalq Teatrı S.Rüstəmin “Durna”, Şahbuz Xalq Teatrı İ.Məlikzadənin “Subaylarınızdan görəsiniz”, Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı “Tıq-tıq xanım” (uşaq nağılı) və Naxçıvan Dövlət Uşaq Teatrı T.Seyidovun “Saqqalı uşaq” tamaşaları ilə iştirak edəcəklər. Tamaşalar parça şəklində olacaq. Bununla yanaşı, teatrın önündə müxtəlif teatr rəssamlarının teatra aid olan sərgiləri, teatrın foyesində isə Naxçıvan Teatrının tarixini əks etdirən sərgilər baş tutacaqdır.
Sonda Naxçıvan teatrının gələcək perspektivlərindən danışan müsahibimiz bildirdi ki, teatr bir mədəniyyətdir. Biz öz mədəniyyətimizi unutmamalı, öz köklü ruhumuzu unutmamalı, yeni yaranan üslublardan istifadə etməliyik.
Biz isə teatr kollektivinə işlərində uğurlar arzu edib, bu sahədə görülən işlərin insanların mədəni səviyyəsinin yüksəlməsində mühüm rolu olacağını inanırıq.
Bülbül QULİYEVA
