Azərbaycan dövlətinin sarsılmaz siyasi iradəsi, yenilməz iqtisadi qüdrəti sayəsində tarixi zəfərdən ötən 5 ilə yaxın müddətdə heç bir beynəlxalq maliyyə təşkilatından, heç bir ölkədən maddi yardım almadan əzəli torpaqlarımız Qarabağ, Şərqi Zəngəzur yenidən qurulur, dirçəldilir. Respublikamızın 2030-cu ilədək beş milli prioritetindən biri kimi müəyyən edilmiş işğaldan azad olunan ərazilərə Böyük Qayıdış proseslərinin uğurlu icrasının nəticəsidir ki, bir vaxtlar Vətən həsrəti ilə ürəkləri qovrulan soydaşlarımızın xoşbəxtlik sədaları artıq bir neçə ildir, öz yurdlarından, evlərindən gəlir, Zəngilanda, Füzulidə, Şuşada, Xocalıda, Xankəndidə bayram tonqalları qalanır, milli-mənəvi dəyərlərimiz, adət-ənənələrimiz bərpa olunur, yaşadılır. Erməni vandalizminin bariz ifadəsinə çevrilən, haqlı olaraq “Qafqazın Xirosiması” adlandırılan Ağdam da artıq ağ günlərinə qovuşur, “Qafqazın cənnəti”nə çevrilir. Hələ 4 il bundan öncə, daha dəqiq desək, 2021-ci il mayın 28-də Ağdam ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşündə ölkə başçımızın dediyi “Elə bir Ağdam quracağıq ki,  bütün dünya üçün örnək olacaqdır” sözlər artıq öz real nəticələrini vermək üzrədir. Martın 27-də Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyevanın Ağdam rayonunun Sarıcalı kəndinin birinci mərhələsinin açılışında iştirakı zamanı reallaşdırılan quruculuq işlərinə dair verilən məlumatlar, dövlət başçısının sakinlərlə görüşündə səsləndirdiyi fikirlər də bunu bir daha təsdiqlədi.

Ağdamda sənaye inkişaf edir, iqtisadi uğurlar əldə olunur

Ölkə Prezidentinin rəhbərliyi ilə hazırlanan, icrası uğurla reallaşdırılan Böyük Qayıdış proqramı çoxşaxəliliyi, universallığı ilə diqqəti çəkir, ilbəil əhatə dairəsini genişləndirməklə praktik, nəticəyönümlü əhəmiyyətini daha da artırır. Proqrama uyğun bütün işlər zəncirvari, parelel, mərhələli şəkildə reallaşdırılır, yəni soydaşlarımızın rahat yaşaması üçün mənzil-məişət şəraiti yaradılır, yol infrastrukturu qurulur, bununla yanaşı, gələcəyimiz olan uşaqların təhsil-tərbiyə məsələləri diqqətdə saxlanılır, eyni zamanda da köç edən insanların iş, istirahət imkanları təmin olunur. Bundan başqa, bölgələrə xas maddi sərvətlərin əvvəlki şöhrəti də özünə qaytarılır, tarixi ənənələr, milli-mənəvi dəyərlər bərpa edilir, turizm potensialı gücləndirilir, ən əsası isə Prezidentin Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun “yaşıl enerji zonası”na çevrilməsi ilə bağlı qarşıya qoyduğu vəzifələr uğurla icra olunur. Qarabağın bütün bölgələri kimi, Ağdamın da yenidən qurulmasında, bərpasında sözügedən istiqamətlər əsas götürülür. Ağdam məscidinin, “İmarət” Kompleksinin, Natəvanın qəbrinin bərpası, Rəqəmsal İdarəetmə Mərkəzi və Təlim-Tədris Kompleksinin,  Ağdam Muğam Mərkəzinin,  yaşayış məhəllələrinin, eləcə də Bərdə-Ağdam dəmir yolu xəttinin, “Ağdam-1”, “Ağdam-2” yarımstansiyalarının tikintisi və digər təhsil, mədəniyyət sahələrinə dair quruculuq tədbirləri də belə deməyə əsas verir.

Qarabağa, Şərqi Zəngəzura Böyük Qayıdış proseslərinin tərkib hissəsi kimi, bölgənin iqtisadiyyatının inkişafı prioritet hədəflərdəndir. İqtisadi dinamikliyin təminindən, istehsalın şaxələndirilməsindən danışan zaman bu xüsusda sənaye parklarının yaradılmasını da mühüm addım, səmərəli fəaliyyət kimi dəyərləndirmək olar. Hazırda ölkə üzrə 8 rayonu əhatə edən “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” sənaye parkları fəaliyyət göstərir ki, onlardan ikisi işğaldan azad olunan Ağdam, Cəbrayıl rayonlarında yerləşir. Ağdam Sənaye Parkı dövlətimizin başçısının 2021-ci il 28 may tarixli Fərmanına əsasən yaradılıb,190 hektar ərazini əhatə edir. Parkın yaradılmasında məqsəd işğaldan azad edilən ərazilərin dirçəldilməsi, Qarabağın sənaye potensialının reallaşdırılması, sahibkarlığın dəstəklənməsi, əhalinin istehsal sahəsində məşğulluğunun artırılmasıdır. Ötən il sentyabrın 19-da Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Ağdam Sənaye Parkında altı sənaye müəssisəsinin açılış mərasimi baş tutdu. Sənaye Parkında yaradılan həmin müəssisələr elektrik paylayıcı avadanlıqların və elektrik yuvaları, dam və fasad örtükləri, havalandırma, yanğınsöndürmə avadanlıqları və müxtəlif metal məmulatları, divar kağızları, müxtəlif növ ayaqqabıların, avtomatlaşdırma və telemexanika sistemlərinin istehsalını həyata keçirir. Hazırda Ağdam Sənaye Parkında 9 müəssisə fəaliyyət göstərir. Parkda istehsal edilən məhsulların daxili bazara satışı ilə yanaşı, ixracı istiqamətində də uğurlar əldə olunub. Sənaye Parkının rezidentləri tərəfindən 22,3 milyon manatlıq məhsul satılıb. Belə ki, cari ildə müxtəlif çeşiddə qoruyucu ayaqqabı və poliuretan çəkmələrin istehsalı üzrə ixtisaslaşmış “BAFCO İnvest” MMC tərəfindən Rusiya, Qazaxıstan, Özbəkistan və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə məhsul ixrac edilib. Hazırda ixracyönümlü fəaliyyətə dair müvafiq işlər həyata keçirilir.

Sarıcalılar üçün yeni tarix: Uzun illərdən sonra Böyük Qayıdış, böyük xoşbəxtlik

Ağdam rayonunun yenidən qurulması prosesinə diqqəti çəkən zaman bu bölgəmizin işğal zamanı üzləşdiyi vandalizmdən bəhs etməsək olmaz. Bəli, dəfələrlə dağıdılmış, yandırılmış, viran edilmiş Ağdam Ermənistanın həyata keçirdiyi anti-Azərbaycan siyasətinin ən bariz ifadəsidir. Təsadüfi deyildir ki, 2008-ci ildə “Lonely Planet” jurnalı tərəfindən Ağdam “Qafqazın Xirosiması” adlandırılıb. 2010-cu ildə məşhur “Əl-Cəzirə”nin internet nəşri isə rayonu “Ruhlar şəhəri” siyahısına salıb. Otuz ilə yaxın ədalətsiz hökmə, nəhayət ki, 2020-ci ildə Azərbaycan dövləti, xalqı tərəfindən xitam verilib, 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra digər azad olunmuş torpaqlarımız kimi, Ağdamın da qara günləri bitib, bu yurdumuz da ağ günə çıxıb. Martın 27-də rayonun Sarıcalı kəndinin birinci mərhələdə açılışı münasibətilə sakinlərlə görüşü zamanı ölkə başçısı soydaşlarımızı əlamətdar hadisə münasibətilə təbrik etdi, düşmən tərəfindən Ağdam şəhəri və rayonun bütün kəndlərinin tamamilə dağıdıldığını diqqətə çatdırdı, bu barbarlığı erməni vaşizminin pik nöqtəsi adlandırdı. Sitat: “İşğala son qoyulandan sonra həm Azərbaycan vətəndaşları, həm xarici qonaqlar gəlməyə başladılar və gördülər ki, biz hansı düşmənlə üz-üzə idik. Yəni işğal dövründə şəhər tamamilə söküldü, yerlə-yeksan edildi və Ağdamı “Qafqazın Xirosiması” adlandırırlar. Amma fərq ondadır ki, Xirosima atom bombası nəticəsində viran qoyulmuşdur, Ağdamı isə 30 il ərzində oğrular, talançılar, erməni talançılar sökərək daşlarını da aparıb müxtəlif yerlərdə satırdılar. Yəni bu, misli görünməmiş vəhşilikdir. Mən bunu dəfələrlə demişdim, erməni faşizmi faşizmin ən yüksək nöqtəsidir”.

Prezident İlham Əliyevin “Biz Ağdamı yenidən qururuq və quracağıq” ideyası bu gün rayonun Sarıcalı kəndinin də timsalında öz təntənəsini yaşayır. Bəli, tarixi zəfərdən sonra quruculuq işlərinin geniş vüsət aldığı yaşayış məntəqələrindən biri də Sarıcalıdır. Kənd Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən 1993-cü il iyulun 23-də işğala məruz qalıb. Otuz ilə yaxın müddətdə kənd viran qoyularaq xarabalığa çevrilib, burada evlərlə yanaşı, məktəb, uşaq bağçası, səhiyyə, ticarət, iaşə obyektləri də vəhşicəsinə məhv edilib. Vətən müharibəsində Ordumuzun şanlı Qələbəsindən sonra üçtərəfli Bəyanata əsasən, Ağdam rayonu noyabrın 20-də dinc şəkildə, bir güllə atılmadan Azərbaycana qaytarılıb. Sarıcalı kəndi işğaldan azad edildikdən sonra burada azərbaycanlılara aid kütləvi məzarlıq aşkarlanıb. İşğaldan əvvəl kənddə 239 ailə, ümumilikdə, 1024 nəfər yaşayıb. Martın 27-də birinci mərhələ üzrə istifadəyə verilən, Ağdam şəhərinin mərkəzindən 6 kilometr məsafədə yerləşən bu yaşayış məntəqəsinin təməli 2022-ci il oktyabrın 4-də Prezident İlham Əliyev tərəfindən qoyulub. Sarıcalı kəndi 1873 nəfər (425 ailə) üçün planlaşdırılıb. Ümumilikdə, kənddə 2 mərhələ üzrə 425 fərdi evin inşası nəzərdə tutulub. Birinci mərhələ üzrə buraya 895 nəfərin (203 ailə) köçürülməsi nəzərdə tutulub. Artıq  iki, üç, dörd və beş otaqlı olmaqla, 203 fərdi ev inşa olunub. Həmçinin Sarıcalı kəndində körpələr evi-uşaq bağçası, 14 sinif otağı olan 360 şagird yerlik tam orta məktəb də istifadəyə verilib, yaşayış məntəqəsində əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsi üçün hər cür şərait yaradılıb, iqtisadi, sosial və məişət təyinatlı müxtəlif müəssisələr, klub-icma və mədəniyyət mərkəzləri tikilib, sosial məsələlər də öz həllini tapıb. Kənddaxili yollar, elektrik, rabitə, su xətləri çəkilib, qaz təchizatı təmin olunub. Martın 27-də yeni mənzillərə köçən sakinlərlə görüşdə, onlara evlərin açarlarının təqdim edilməsi mərasimində iştirak zamanı Prezident İlham Əliyev bu tarixi hadisəni böyük xoşbəxtlik adlandırdı: “Bu yaxınlarda Novruz bayramını qeyd etmişik. Novruz bayramı ərəfəsində Ağdərə rayonunun Həsənriz kəndinin sakinləri ilə görüşmüşdüm, onlara evlərinin açarlarını təqdim etmişdim. Bu gün isə burada - Ağdam rayonunun bərpa edilmiş birinci kəndinin sakinləri ilə görüşmək, əlbəttə ki, böyük xoşbəxtlikdir. Uzun fasilədən sonra siz doğma torpağınıza qayıtmısınız. Burada sizin üçün gözəl şərait yaradılıb”.

Bəli, tarixi zəfərin 5-ci ildönümündə, nəhayət ki, Ağdamın Sarıcalı kəndinin sakinləri üçün də otuz illik Vətən, yurd həsrəti böyük xoşbəxtliklə əvəz olunur. Beləliklə bütün dünya bir daha Azərbaycan dövlətinin iqtisadi qüdrətinə, nümunəvi qayıdış, quruculuq siyasətinə və xalqımızın qurmaq, yaratmaq əzminə şahidlik edir, qısa zamanda əldə olunan bu böyük uğura, bu nailiyyətə həsəd aparırlar. Prezident İlham Əliyevin də dediyi kimi: “Bax, biz belə şəhər qururuq. Yadımdadır, işğaldan sonra ilk dəfə Ağdamda ağdamlılarla görüşəndə və yeni şəhərin təməlini qoyanda mən demişdim, elə bir şəhər quracağıq ki, bütün dünya bizə həsəd aparacaq. Bütün bunlar öz gücümüzə həll olunan layihələrdir, məsələlərdir. Azərbaycan dövləti bu gün bu işləri görməyə qadirdir. Mən təkcə Ağdam rayonunda gedən işləri sadaladım. Amma əgər bütövlükdə azad edilmiş torpaqlarda gedən işləri götürsək, qısa müddət ərzində bu qədər bərpa işləri heç bir ölkədə heç vaxt görülməmişdir”. 

Nail ƏSGƏROV