Hər dəfə Şahbuz istiqamətində yola çıxanda onlar yadıma düşür. Məhərrəm müəllimi, Mustafa kişini, Zeynəb nənəni, Solmaz ananı görmək keçir ürəyimdən. Mustafa kişinin şən zarafatları, Tamara xanımın ümid dolu baxışları, Həqiqət müəllimin yorğun siması gözümün önünə gəlir. Bir anda xatırlayıram ki, artıq onlar yaşadıqları talenin verdiyi ağırlıqdan usanıb, çiyinlərindən yükü astaca yerə qoyublar. Bizimlə – yer üzünün insanları ilə çoxdan vidalaşıblar...
Həyatın bizə mübarizə olduğunu öyrədiblər, özümüz də zamanla anlamışıq. Və onu da yaxşı bilirik: “Nə tökərsən aşına, o çıxar qaşığına”. Bəzən insan haqq etdiyini yaşayar, bəzən də ədalətsiz çevrəsinin qurbanına çevrilər. Kənara atılar, doğma övladı belə sahib çıxmaz, bəzən də evsiz-eşiksiz ortada qalar. Bu zaman dövlət vətəndaşını öz himayəsinə alar. Qayğısına qalar, sevgi göstərər, ona öz qapılarını açar.
Şahbuz şəhərində fəaliyyət göstərən Çətin həyat şəraiti olan şəxslər üçün Sosial Reabilitasiya Müəssisəsinin qapısından içəri daxil oluruq. Nahar vaxtıdır. Bizi müəssisənin direktoru Nəsimi Kazımov qarşılayır. Sakinlər ikinci mərtəbədən asta addımlarla aşağı enirlər, kimisi müəssisənin işçisinin qoluna, kimisi çəliyinə söykənərək. Uzun dəhlizin pəncərəsindən çölə boylanan və baxışlarını uzaqlara zilləyən papaqlı bir kişi diqqətimizi çəkir. Əməkdaşımız Səhnə Tağızadə şəklini çəkir. Şəklin adını biz qoyuruq:
“Gözləri yol çəkən tənha adam”
Amma tənha deyil. Var kimsələri, doğmaları, tanışları. İçində yaşadıqları yoxluq onları tənhalaşdırıb. İnsan o zaman tənhalaşır ki, sevgidən, diqqətdən kənar qalır. Özünə görə varı olsa belə içini dolduran mənəvi boşluğa hakim kəsilə bilmir. Beləcə, tənhalaşır, kimsəsizləşir, kimsəsi olduğu halda. Və bir gün illərdir ki, Şahbuzda Ahıllar Evi kimi fəaliyyət göstərmiş müəssisənin qapısını döyür. Qapı açıqdır, hər zaman olduğu kimi. Müəssisənin profili dəyişəndən indi yalnız ahıllara deyil, həm də çətin həyat şəraiti olan şəxslərə də.
Həyat şəraiti çətin olan hər kəs müraciət edə bilərmi?
Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Sosial Xidmətlər Agentliyinin tabeliyində “Ahıllar Evi” publik hüquqi şəxsin əsasında 2024-cü il 1 aprel tarixdə “Çətin həyat şəraitində olan şəxslər üçün Sosial Reabilitasiya Müəssisəsi” publik hüquqi şəxs yaradılmışdır. Müəssisə Ahıl şəxslərlə iş şöbəsi və Çətin həyat şəraiti olan digər şəxslərlə iş şöbəsindən ibarətdir.
Müəssisəyə əlillik və ya ahıllıqla əlaqədar özünəqulluq qabiliyyəti, habelə onlara qulluq və kömək edə biləcək əməkqabiliyyətli qohumları və ya qanuni nümayəndələri olmayan şəxslər (ailələr) yerləşdirilə bilər. Ahıl şəxslərlə iş şöbəsinə yaşı 70-dən yuxarı olan şəxslər qəbul edilir.
Çətin həyat şəraiti olan digər şəxslərlə iş şöbəsinə isə müvafiq kateqoriyadan olan 70 yaşdan aşağı şəxslər qəbul edilir. Bu kateqoriyadan olan sakinlər daimi xidmətə qəbul edilmir, reabilitasiya müddətləri başa çatdıqdan sonra xidmətdən çıxarılır.
Sakinlərlə söhbət
Hər iki şöbənin sakinləri üçün burada hərtərəfli şərait yaradılıb. Yaşayış baxımından heç bir sıxıntıları yoxdur. Əksinə, müəssisədəki işçilərlə də dostlaşmışlar. Birgə film seyr edir, yemək yeyir, arada da foyedəki divanda əyləşib gənclik illərindəki xoş xatirələrini bölüşürlər.
Culfa rayonunun Ərəfsə kəndindən olan Nəcibə Məmmədova o illərə qayıdır, deyir: “Həyat sürprizlərlə doludur. Bu gün burada olmağımdan narazı deyiləm. Qızım ailə qurub Bakıda yaşayır. Bu yaşımda evdə tək qalmaq mənə çətin idi. Burada bizə doğmaları kimi yanaşırlar, qayğı göstərirlər. Yaşlı adama nə lazımdır? Qayğı, diqqət, bir də əlindən tutub kömək etmək”.
Kamil Şirinov isə ayrı bir aləmdədir. Masasının üstündə termosu, stəkanı, bir də dəftəri var.
– Nədən yazırsan?
– Hərdən yazıram, gah məhəbbətdən, gah da dünyanın vəfasızlığından.
Dünyanın vəfasızlığından, etibarsızlığından gileylənir Kamil kişi. Yazdığı şeirlərindən səsləndirir. Deyir, hamı bu dünyadan əliboş gedir, insan özü ilə ancaq xoş əməllərini aparır. Yaxşı ki bizi bağrına basan bu ev (müəssisə) var, yoxsa aqibətimiz necə olardı?
21 ildir, müəssisənin sakini olan milliyyətcə rus Violetta Çernışeva nəvələrinin şəklini, videolarını göstərir. Onları bizə tanıdır, barələrində danışır, gülür, sevinir, eyni anda bir neçə hiss keçirir. Dinləyirik, birlikdə şəkillərə baxırıq. Qazax əsilli Karlıqaş Malikbayeva üçün də müəssisə doğma evi olub. Yoldaşı rəhmətə gedəndən tək qalıb. Təklik çətindir deyir, burada özünə yaxşı yoldaşlar tapıb.
Çimnaz Bayramova Kəngərli rayonunun Qarabağlar kəndindəndir. Çətin həyat şəraiti olan şəxs kimi qeydiyyata alınmış və müəssisəyə yerləşdirilmişdir.
Ahıllar Evi çətin həyat şəraiti olan şəxslər üçün Sosial Reabilitasiya Müəssisəsi olaraq fəaliyyətini genişləndirməklə xeyirxah missiyasını da artırmış olub, çətin həyat şəraiti olan insanlara da qucaq açıb. Müəssisə onları yalnız maddi çətinlikdən deyil, psixoloji gərginlikdən də izolyasiya edib.
Hazırda müəssisənin Ahıl şəxslərlə iş şöbəsi tərəfindən 8 nəfərə, Çətin həyat şəraiti olan digər şəxslərlə iş şöbəsi tərəfindən isə 3 nəfərə sosial xidmət göstərilir. Müşahidələrimizə əsasən onu deyə bilərik ki, muxtar respublikada ailə dəyərləri ciddi şəkildə qorunur, ailəsi tərəfindən tərk edilmişlər barmaqla sayılacaq qədərdir. Bu, sevindirici haldır. Nə qədər yüksək şərait yaradılsa da, hər kəsə öz ocağı əzizdir və məlhəmdir. Allah heç kimi naxələf övladla sınağa çəkməsin. Övladlar da valideynə sahib çıxma məsuliyyətini heç unutmasınlar. Bu dünyada yaxşı əməllərin də, pis əməllərin də mütləq bir qarşılığı vardır!
Şair nə gözəl demiş: “Hər qulun cahanda bir pənahı var!”
Ruhiyyə RƏSULOVA
