Son dövrlərdə istər müalicəvi məqsədlə, istərsə də gözəl görünmək üçün linzalara müraciət edənlərin sayı olduqca çoxdur. Linzaların gözə xeyri olduğu kimi, düzgün şəkildə istifadə etmədikdə fəsadları da ola bilir. Bu və ya digər məlumatları öyrənmək üçün Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının həkim-oftalmoloqu Kəmalə Əliyevaya müraciət etdik. O bildirdi ki, gözlərin rəngini dəyişmək, astiqmatizm, miyopiya, buynuz qişa xəstəliklərini müalicə etmək, görmə qüsurlarını aradan qaldırmaq və sair üçün kontakt linzalardan geniş istifadə olunur. Linzalar buynuz qişa üzərinə yerləşdirilir və okulyar səthi örtən göz yaşı təbəqəsinə yapışaraq müəyyən dərəcədə göz qapaqlarının təzyiqi altında öz yerini tutur. Kontakt linzaların tarixi çox qədim olsa da, XIX əsrdə şüşədən istehsal edilən linzalar  alman oftalmoloq tərəfindən gözə taxıla bilən bir şəkildə istehsal edilmişdir. Araşdırmalarımızdan məlum olur ki, kontakt linzaların eynəklərə nisbətdə bir çox üstünlükləri mövcuddur. Belə ki, kontakt linzalar eynəklə müqayisədə daha geniş görmə sahəsini təmin edir. Bir gözdə görmə normaldırsa, digərində zəifdirsə, o zaman linza taxmaq daha məsləhətlidir. Yaxud idmanla məşğul olan insanlar üçün də təhlükəsizlik baxımından linzalar eynəklərə nisbətdə üstünlük təşkil edir.  

Kontakt linzalar və onların növlərindən bəhs edən müsahibim deyir ki, kontakt linzalar kosmetik və terapevtik olmaqla, 2 yerə bölünür. Kosmetik kontakt linzalar adından da göründüyü kimi, kosmetik məqsədlə istifadə olunur və əsasən, xarici görünüşündə, göz rəngində dəyişiklik etmək istəyən xanımlar istifadə edirlər. Terapevtik kontakt linzalar isə müalicə, yaxud korreksiya məqsədilə istifadə edilən linzalardır. Müəyyən xəstəliklər var ki, məsələn, keratit xəstəliklər, yaxud koslinkinq əməliyyatından sonra bandaj məqsədilə istifadə edilən linzalardır ki, əməliyyat məqsədilə taxılır və müəyyən müddət sonra həkim onu steril şəraitdə çıxarır. Korreksiya məqsədli linzalar da var ki, bunlardan miyopiya, astiqmat xəstələrinin müalicəsində istifadə olunur.

Müsahibimin sözlərinə görə, kosmetik kontakt linzaları seçərkən insanlar mütləq həkim müayinəsindən keçməlidirlər. Çünki elə şəxslər var ki, onlarda kontakt linza əks göstərişdir. Belə ki, həmin şəxslərdə əgər konyunktivit varsa və ya xəstədə hər hansı bir qripoz, yaxud müəyyən göz xəstəliyi (məsələn, buynuz qişada hər hansı bir problem varsa) bu zaman kontakt linza istifadə olunmamalıdır. Kosmetik kontakt linza istifadə etməzdən əvvəl xanımlar həkim müayinəsindən keçməli və əgər müayinədən sonra həkim-oftalmoloq rəy verərsə, o zaman taxmalıdırlar. O həmçinin bildirdi ki, kontakt linzalara xüsusi qulluq lazımdır. Bu linzaların öz suları, konteynerləri olur və linzalar ancaq onlarla kontakta olmalıdır. Məsələn, su kranından axan su ilə, yaxud çaydandan gələn su ilə linzaları yumaq olmaz. Çünki bunlar hamısı kontakt linzada göbələk dediyimiz suda yaranan kontanamöb göbələyi yaradır ki, bu, hətta korluğa gətirib çıxara bilər. İstifadəçilər linzaları taxmazdan və çıxarmazdan əvvəl mütləq əllərini yumalı və qurulamalıdırlar.

“Bəs zamanında çıxarmadıqda nə baş verə bilər?” sualımızı Kəmalə xanım belə cavablandırdı: “Silikon hidrogen linzalar var ki, bu, linzanın özünün materialına görə olan fərqləridir. Silikon hidrogen linzalara “nəfəs alan linzalar” da deyilir və bunların oksigen keçiriciliyi yüksəkdir. Hətta bu linzalardan eləsi var ki, bir ay, bir həftə çıxarmadan yatmaq olar. Sadəcə, yaxşı olardı ki, yenə də həkim qərar versin ki, siz linza ilə yata bilərsiniz, yoxsa yox. Hidrogen linzalar da var ki, bunlar nəfəs almayan linzalardır, oksigen keçiricilikləri azdır və su tərkibləri çox olur. Bəs əgər artıq istifadə olunarsa nə baş verir? Gözün öz yaşı qurtardıqda linza gözə yapışaraq göz yaşını suyunu özünə hopdurur və nəticədə, gözdə quruluq yaranır. Bu isə quru göz sindromu, quru keratit və sair xəstəliklərə gətirib çıxarır.

Kəmalə xanım onu da qeyd etdi ki, ümumiyyətlə, yaşadığımız yerlə, hava şəraiti ilə bağlı olaraq gözlərimizdə quruluqla bağlı problemlər yarana bilir. Bununla əlaqədar çox zaman göz damcılarına üz tuturuq. Bəzi quruluqlar var ki burada lubrikant tərkibi, bəzi quru göz sindromlarında isə deksapentanol tərkibi çox olmalıdır. Nəmləndiricilərin hər birinin tərkibi fərqlidir. Ona görə də quruluğun səbəbi araşdırılmalı və həmin səbəbə, ağırlıq dərəcəsinə görə həkim təyin etməlidir ki, hansı tərkibli süni göz yaşı lazımdır. Süni göz yaşlarının zərəri olmasa da, düzgün istifadə etmədikdə xeyri də olmur.     

Sterilliyə tam əməl olunmanın vacibliyini qeyd edən müsahibim deyir ki, bir insanın istifadə etdiyi linzalardan başqası qətiyyən istifadə etməməlidir.

Linzalar mütəşəkkil optikadan əldə edilməlidir. Linzalar da müəyyən ölçülərə malikdir və buynuz qişanın əsas səthi, diametrlə bağlı olaraq dəyişir. Əgər həkim linza təyin edibsə, təyin olunan linza mütləq ölçüsünə görə alınmalıdır.

Sonda Kəmalə xanım istifadəçilərə kontakt linzaların vaxtlı-vaxtında dəyişilməsini, həftədə bir dəfə mütləq mexaniki təmizləmə etmələrini məsləhət görür və qeyd edir ki, təmizləndikdən sonra linza 24 saat istifadə olunmamalıdır. 24 saat keçdikdən sonra linzanın öz suyu dəyişdirilib yenidən istifadə olunmalıdır və az müddətli linzalardan istifadə daha məsləhətdir.

                                       Türkanə ƏSƏDOVA