Uşaqkən düşünürdüm ki, ağacın iri gövdəsinin altında oturanda o məni görür, eşidir, hansısa ağacı budağı kəsilmiş və ya qurumuş vəziyyətdə görəndə elə bilirdim ki, həmin ağacın göz yaşları axır. Çünki ağac bir canlıdır və budaqları onun qoludur deyə xəyalımda canlandırırdım. Hər zaman yol gedəndə də elə bilirdim ki, yol kənarındakı bütün ağaclar yamyaşıl yarpaqlı budaqları ilə mənə əl edib gülümsəyir.

Düzdür, indi uşaq deyiləm, amma etiraf edim ki, hələ də ağacların mənə gülümsədiyinə inanıram. Bəs uzun yol gedəndə çoxlarınızın mənim kimi qeyri-ixtiyari şəkildə gözünüz yolboyu ağaclara dikilirmi? Bəzən mənə elə gəlir ki, bu vərdişim heç zaman dəyişməyəcək. Çünki öz mövcudluqları ilə dünyaya təmkinli bir ritm verən, ruhumuza aydınlıq gətirən ağaclar bizim həyatımızla çox incə bir əlaqə yaradırlar.

Avtomobilinizlə uzun yola çıxan zaman, xüsusən də yaz fəslində ömrünüzdə heç olmasa bir neçə dəfə nəqliyyat vasitəsini saxlayıb, ağacın gövdəsinin altında sərin mehdən həzz alaraqbir stəkan çay içməmiş olmazsınız. Elə bu prosesin özü belə bizim auramızın müsbət yöndə dəyişməsinə təsir edir, varlığımıza qəribə bir dinclik qatır. Bu zaman sanki düşüncələr, narahatlıqlar yavaşca süzülüb gedir və təkcə o anın şirin sükutunun içində itirsən. Ağacların kölgəsi, uca budaqları, yırğalanan yarpaqları sanki bizə nəsə söyləmək istəyir, amma susurlar. Yalnız öz varlıqları ilə dünyanın ən böyük hekayəsini danışırlar.

Ağaclar təbiətin susqun müdrikləri, həyatın ritmini özləri ilə daşıyan canlı varlıqlardır. Sizə də qəribə gəlmirmi? Onlar bir an belə dayanmadan nəfəs alır və nəfəs verirlər, amma bunu heç vaxt səsli şəkildə etmirlər. Onların nəfəsi sanki yerin dərinliklərindən sakitcə gəlir. Aldıqları nəfəslə dünyaya yeni bir can verirlər. Onların nəfəsi yalnız oksigen deyil, o,Günəşin altında, yağışın düşdüyü anda, gecənin sükutunda dünyanın ritmi ilə uyğunlaşan bir möcüzədir. Hər bir nəfəs ilə dünyamız bir az daha gözəl, bir az daha təzə olur.

Dünyamız ağacsız necə olardı?

Ağacsız bir dünya çox fərqli,eyni zamanda da insanların və təbiətin çox zərər çəkdiyi bir yer olardı. Ağaclar ekosistemin mühüm bir hissəsidir və onların olmaması təbiətin balansını ciddi şəkildə pozardı. Dünyada havanın təravəti itər, oksigen səviyyəsi azalardı. Bu, insanların nəfəs almasını çətinləşdirər və qlobal istiləşməni daha da sürətləndirərdi.

Ağacların kökləri torpağı saxlayır və eroziyaya qarşı müdafiə edirlər. Onlar yer səthindəki suyun dövranında da mühüm rol oynayır, suyun yerə mənimsənilməsini təmin edərək sellərin qarşısını alır. Ağacların olmadığı bir dünyada isə torpaqlar sürətlə eroziyaya uğrayar, suyun düzgün dövranı pozular və bu da çöl yerlərinin və meşələrin, tədricən, yox olmasına səbəb olardı.

Bilirsinizmi, ağaclar həm də çoxlu canlı növlərinin evidir. Meşələr, tropik bölgələr və ağaclar ilə zəngin sahələr yüzlərlə heyvan və bitki növü üçün yaşayış yeridir. Ağacların yoxluğu bu canlıların da kütləvi şəkildə yox olmasına səbəb olardı. Bioloji müxtəliflikdəki bu itki təbii resursların azalmasına və ekosisteminzədələnməsinə yol açardı.

Meşələr, parklar və təbii gözəlliklər insanların psixoloji vəziyyətinə müsbət təsir edir, onları rahatladır və təbii mühitlə əlaqə qurmağa imkan verir. Bir ağacın kölgəsi altında sükunət tapdığımızda, bir meşədə təravət aldığımızdabiz yalnız təbiətin gözəlliklərindən faydalanmırıq, həm də onun həyat verən gücünü hiss edirik. Estetik cəhətdən də ağacların olmaması çox böyük təsirə sahib olardı.Ağacsız bir dünya quru və monoton olar, təbii gözəlliklərdən məhrum qalardı.

Ağacları necə qoruyaq?

Ağacları qorumaq onların böyüməsinə imkan yaratmaqdır, onların kök salmasına, həqiqətən özlərini tapmasına imkan verməkdir. Bəlkə də ağacları qorumaqonlara bir az daha diqqət ayırmaqdan, hər gün onlara təşəkkür etməkdən, onların varlığını dəyərləndirməkdən keçir.Ağacları qorumaq, eyni zamanda gələcək nəslə həyatı təkrar vermək deməkdir. Hər ağactəbiətin, təbiətə qayğının, sadiqliyin təzahürüdür.

Vətəndaşlıq vəzifəsi

Ağacların və meşələrin qorunması yalnız ekoloji deyil, həm də sosial və iqtisadi əhəmiyyət kəsb edir. Ağaclar bizə yalnız oksigen vermir, həm də Yer kürəsinin balansını qoruyur, bioloji müxtəlifliyi təmin edir, su dövranını tənzimləyir, dünyamızın ekosistemini tək-tək, millimetrini belə pozmamaq şərti ilə tarazlayır.

Ağacları və meşələri qorumaq yalnız bir dövlətin, bir qurumun və ya bir qrupun məsuliyyəti deyil, bu, hər bir vətəndaşın dərin və vacib vətəndaşlıq vəzifəsidir. Təbii sərvətlərin təcavüzə uğramasına qarşı mübarizə aparmaq, yalnız qanunlarla deyil,insanların təbiətə olan duyğusal bağlılığı və məsuliyyət hissi ilə mümkündür. Təbii sərvətlərin qorunması, xüsusən də ağacların və meşələrin həyati əhəmiyyəti təkcə müasir dövrün deyil, gələcək nəsillərin də həyatını müəyyən edən məsələlərdəndir.

Gəlin, Yaradanın bizə bəxşi olan bu gözəllikləri və gücü qoruyaq, bu məsuliyyəti təkcə  bir qurumun və ya dövlətin işidir deyə düşünmək yerinə,əkinçi, müəllim, mühəndis, həkim, cavan, yaşlı demədən kiçik də olsa, ağacları mühafizə etmək, sayını artırmaq və dünyamızı qorumaq naminə öz gündəlik həyatımızda məsuliyyət daşıyıcısı olaq.

Naxçıvanımızda ağacların sayı ilbəil artmaqdadır

Ekoloji təmiz havası, zəngin təbiəti, özünəməxsus flora və faunası ilə hər zaman diqqət çəkən bölgə olaraq Naxçıvan öz adından tez-tez bəhs etdirir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında təbii sərvətlərinin qorunması, inkişaf etdirilməsi, xüsusilə meşələrin mühafizəsi və meşə sahələrinin artırılması sahəsində həyata keçirilən işləri,xüsusilə diqqətçəkəndir.Bu istiqamətdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi mühüm tədbirlərə ev sahibliyi edir. Bu tədbirlər çərçivəsində mövcud meşə sahələrinin mühafizəsi üçün genişmiqyaslı monitorinqlər və tədqiqatlar aparılır. Nazirlik, həmçinin yeni meşə massivlərinin yaradılması, müxtəlif ağac növlərinin əkilməsi ilə bağlı layihələr həyata keçirir. Bu addımların məqsədi yalnız ekosistemlərin tarazlığını qorumaq deyil, eyni zamanda yerli floranın və faunanın zənginləşməsinə, ətraf mühitin daha yaşıl və sağlam bir şəkildə inkişaf etməsinə nail olmaqdır.

Unutmayaq ki, ağacları əkərək, ya da onları qorumağa yönəlmiş təşəbbüslərə qoşularaq biz həm də gələcək nəsillərə yaşamağa layiq bir planet buraxırıq. Bir çox sahədə birliyimizdən aldığımız gücü təbiəti, canlıları, ətraf mühiti qorumaqda da sınaya bilərik, məktəblərdə şagirdlərə təbiətə qarşı sevgi və sayğı aşılayan müəllimlərdən tutmuş, vətəndaşlıq hüquqlarını anladan və təbiətə qayğı göstərən şəhər sakinlərinə qədər cəmiyyətin hər bir üzvü tərəfindən bu proses öhdəlik kimi qəbul edilib yerinə yetirilərsə, o zaman meşələr və ağaclar yaşayar, dünyamız hər zaman nəfəs alar.

Şükufə HƏSƏNOVA

Naxçıvan Muxtar Respublikası

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin əməkdaşı