Prezident İlham Əliyev: “Mən tam əminəm ki, bu səfər bizim əlaqələrimizə yeni müsbət təkan verəcəkdir”.

Azərbaycanla Almaniya arasında 1992-ci ilin  fevralın 20-də qurulan diplomatik münasibətlər zəminində sonrakı dövrdə mühüm irəliləyişlər əldə olunub, siyasi, iqtisadi və elmi-texniki sahələrə dair müqavilələr imzalanıb, müdafiə, siyasi təhlükəsizlik, terrorizmə qarşı mübarizəyə dair uğurlu əməkdaşlıqlara imza atılıb. Son illərdə isə Azərbaycan ticarət dövriyyəsi Avropanın enerji təhlükəsizliyi baxımından Almaniyanın əlaqələrin inkişafına önəm verdiyi vacib siyasi-iqtisadi tərəfdaşlarından birinə çevrilib. Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfərləri, beynəlxalq konfranslar çərçivəsində baş tutan dialoqlar iki ölkə arasında münasibətlərin daha da gücləndirilməsi və əməkdaşlığın genişləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edib. Aprelin 1-də Almaniya Federativ Respublikasının Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayerin ölkəmizə səfəri, səfər çərçivəsində ertəsi gün keçirilən təkbətək, geniştərkibli görüşlər, ardınca liderlərin mətbuata bəyanatları da münasibətlərin dinamik inkişafından, yeni strateji perspektivlərindən xəbər verdi.
Liderlərin mətbuata bəyanatlarında diqqətçəkən məqamlar sırasında iqtisadi, enerji, xüsusilə də bərpa olunan enerji sahələri üzrə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinin vacibliyi ön plana çıxdı. Məlum olduğu üzrə Azərbaycanın təşəbbüsçüsü olduğu, bilavasitə iştirakı ilə reallaşan “Bakı-Tbilisi-Ceyhan”, “Cənub Qaz Dəhlizi”, “Orta Dəhliz” kimi nəhəng neft-qaz, nəqliyyat layihələri ona Avropa İttifaqı ölkələri, o cümlədən də Almaniya üçün etibarlı tərəfdaş imici qazandırıb. Tərəfdaşlığın gücləndirilməsi nöqteyi-nəzərindən onu qeyd etmək yerinə düşər ki, 2011-ci il mayın 5-də Ticarət və investisiyalar üzrə Almaniya-Azərbaycan yüksəksəviyyəli İşçi Qrup, bir il sonra isə Bakıda Alman-Azərbaycan Xarici Ticarət Palatası təsis edilib, ötən illərdə tərəflərin iclasları keçirilib, ticari məsləhətləşmələr aparılıb. İqtisadi əlaqələrin dinamik inkişafı, əməkdaşlıqlara dair yeni perspektivlərin açılması ticarət dövriyyəsinin artımına müsbət təsirini göstərib. Məhz artan dinamikanın nəticəsidir ki, bu ilin yanvar-fevral aylarında Azərbaycanla Almaniya arasında ticarət dövriyyəsinin dəyəri 485,4 milyon ABŞ dolları, o cümlədən bu ölkəyə ixracın dəyəri 285 milyon ABŞ dolları, bu ölkədən idxalın dəyəri isə 200,4 milyon ABŞ dolları olub. Son 1 ildə ticarət dövriyyəsi 2,8 dəfə, ixrac 5 dəfə, idxal isə 1,7 dəfə artıb. Prezident İlham Əliyevin mətbuata bəyanatında da ilk olaraq məhz iqtisadi əlaqələrə dair nikbinlik, ticarət dövriyyəsinin artımından məmnunluq diqqəti çəkdi: “Mən tam əminəm ki, bu səfər bizim əlaqələrimizə yeni müsbət təkan verəcəkdir. İqtisadi sahədə əldə edilmiş nəticələr bizi təbii olaraq ruhlandırır. Çünki bu ilin yanvar-fevral aylarında bizim ticarət dövriyyəmiz, təxminən, üç dəfə artıb”. 
Almaniya lideri də öz bəyanatında Azərbaycanın inkişaf edərək mühüm məkana çevrildiyini, buradan çox vacib ticarət yolları keçdiyini və bunun da dünyanın birləşməsinə səbəb ola biləcəyini vurğuladı. Almaniyanın yalnız Mərkəzi Asiya ilə deyil, həm də Uzaq Şərq, Cənub-Qərbi Asiya və Çinlə ticarət əlaqələrində Azərbaycanın rolu olduğunu qeyd edən Frank-Valter Ştaynmayer bu baxımdan Orta Dəhlizin əhəmiyyətinə xüsusi toxundu: “Ölkənizdən keçən yolların, Orta Dəhlizin rolu alman iqtisadiyyatı üçün də vacibdir, yaxşı perspektivdir və bu, daha maraqlı bir perspektivə çevriləcək”.

Azərbaycanla Almaniyanın maraqlarını kəsişdirən mühüm sahə

Azərbaycanla Almaniya arasında əməkdaşlığın mühüm perspektivləri sırasında, şübhəsiz ki, hər iki ölkənin böyük önəm verdiyi bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin genişləndirilməsi məsələsi öndə gəlir. Federativ Respublikanın bu sahədəki zəngin təcrübəsi və Azərbaycanın irəli sürdüyü mühüm təşəbbüslər tərəflərin yaxınlaşmasını şərtləndirən əsas amildir. Bu baxımdan Prezident İlham Əliyevin Vətən müharibəsindən sonra, daha dəqiq desək, 2021-ci il fevralın 2-də imzaladığı Sərəncamla qəbul edilən “Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər” mühüm konsepsiya, əsl yol xəritəsi funksiyası daşıyır. Ölkəmizin müasir inkişaf parametrlərini müəyyən edən dövlət sənədində beş milli prioritetdən biri kimi təmiz ətraf mühit və “yaşıl artım” ölkəsi prioritetinin müasir çağırışlara dair qarşıya qoyduğu hədəflər hər iki ölkənin maraqlarını kəsişdirir. Bundan başqa, “Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illər üçün sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası”nda elektrik enerjisi istehsalında bərpa olunan enerji mənbələrinin payının 2026-cı ilədək 24 faiz, 2030-cu ilədək isə 30 faizə çatdırılması  nəzərdə tutulur ki, bu da tərəflərin mövqeyinə uyğundur. Bu sahədə həyata keçirilən tədbirlərin tərkib hissəsi olaraq Qarabağ, Şərqi Zəngəzur və Naxçıvanın “yaşıl enerji zonası” elan edilməsi və buna müvafiq görüləcək işlərdə Almaniya şirkətlərinin təcrübəsindən faydalanmaq gündəmdə olan əsas məsələlərdəndir.
 Bildiyimiz kimi, 2022-ci il dekabrın 17-də Buxarestdə “Azərbaycan, Gürcüstan, Macarıstan və Rumıniya arasında “yaşıl enerji”nin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş” imzalanıb. Bu saziş Avropanı “yaşıl enerji” ilə təmin edən əsas kanal kimi Qara dənizin dibi ilə 1100 kilometr uzunluğunda sualtı kabelin çəkilməsini nəzərdə tutur ki, bununla da Azərbaycan Avropaya “yaşıl enerji” körpüsü salmağı hədəfləyib. Sözügedən bu nəhəng layihə də Azərbaycan-Almaniya əməkdaşlığının gücləndirilməsi üçün mühüm perspektivlər vəd edir. Digər tərəfdən nəzərə alsaq ki, Almaniya Avropanın ən güclü sənaye dövlətlərindən biridir,  o zaman qeyri-neft sənayesinin inkişafını qarşıya mühüm vəzifə qoyan Azərbaycan Almaniya üçün regionda etibarlı tərəfdaş rolu oynaya bilər. Bakı görüşünün ardından mətbuata bəyanatında da Prezident İlham Əliyevin ikitərəfli münasibətlərə dair toxunduğu mühüm məsələlərdən biri məhz bərpa olunan enerji mənbələri ilə bağlı oldu. Sitat: “Biz hesab edirik ki, gələcək illərdə öz ticarət dövriyyəmizin şaxələndirilməsi ilə bağlı daha fəal addımlar atmalıyıq, xüsusilə bərpa olunan enerji sahəsində – harada ki, Almaniya şirkətlərinin çox böyük təcrübəsi var, Azərbaycanın da çox böyük proqramı, planları var. Biz xarici investorların sərmayəsi hesabına 2030-cu ilə qədər bərpa olunan enerji növlərinin istehsal gücünü 6 giqavata çatdırmaq fikrindəyik və bu, tam realdır, bunun bir hissəsi Avropaya ixrac ediləcəkdir”.

Ermənistan sülh istəyirsə Azərbaycanın iki legitim şərtini qəbul etməlidir

Aprelin 2-də Azərbaycan və Almaniya liderləri mətbuata bəyanatlardan sonra jurnalistlərin suallarını cavablandırdılar. Hər iki ölkənin media nümayəndələrinin ünvanladığı suallar mahiyyət etibarilə Cənubi Qafqazda sabitliyin təmini, Azərbaycan- Ermənistan münasibətlərinin nizama salınması, sülh müqaviləsinin imzalanmasını əhatə etdi.
Berlində fəaliyyət göstərən DPA informasiya agentliyindən Ullrix Ştaynkolun sülh müqaviləsinin imzalanmasına dair sualına cavab olaraq dövlət başçımız ölkəmizin sülh danışıqlarının başlanmasında ilk təşəbbüskar tərəf olduğunu vurğuladı, münasibətlərin nizamlanması prinsipi üzrə Azərbaycanın dəyişməz mövqeyini qəti şəkildə ortaya qoydu. Prezident İlham Əliyev münaqişənin həllini tapdığı üçün ATƏT-in Minsk qrupunun mandatının uzadılmasının gərəksiz olduğunu, qurumun ləğv edilməsini və Azərbaycanın hüquqi, tarixi ərazisinin Ermənistanla birləşməsi haqqında müddəanın yer aldığı Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsini sülh üçün iki əsas şərt kimi açıqladı. Sitat: “Bu iki şərt təmin ediləndən sonra sülh müqaviləsini imzalamaq üçün heç bir maneə olmayacaq. Necə deyərlər, top Ermənistanın tərəfindədir. Əgər, doğrudan da, Ermənistan sülh müqaviləsini imzalamaq istəyirsə, Azərbaycanın bu iki legitim şərtini qəbul etməlidir”. 
Bəli, qalib liderin qeyd etdiyi kimi, ölkəmizin mövqeyi haqlıdır, birmənalıdır. Əgər qarşı tərəf münaqişənin bitdiyini etiraf edir, Qarabağı Azərbaycan ərazisi olaraq tanıdığını deyirsə, o zaman bunu praktiki cəhətdən də göstərməli, barışığa hazır olduğunu sübuta yetirməlidir. Əks təqdirdə, indiki vəziyyətdə bütün proseslər Ermənistanın əleyhinə işləyir və işğalçı ölkəni dünyaya “sülh göyərçini” kimi təqdim etməyə çalışmaqla da heç bir faydalı nəticə hasil olmayacaq. Son 5 ildə baş verən regional siyasi proseslər də belə deməyə əsas verir ki, Azərbaycanın irəli sürdüyü təşəbbüslərə, o cümlədən də sülh təşəbbüslərinə razı olmaq ən düzgün yoldur və məğlub tərəfin alternativ variantları qəbul edilməzdir, yolverilməzdir.
Almaniya lideri də, öz növbəsində, Cənubi Qafqazda sülhün təmininin vacibliyini qeyd etdi, Azərbaycan tərəfinin irəli sürdüyü şərtlərə dair razılığın əldə olunacağına ümidvar olduğunu bildirdi. Sülh müqaviləsinin hazırlanmasını rəğbətlə qarşıladığını qeyd edən Frank-Valter Ştaynmayer Qarabağı Azərbaycan ərazisi olaraq tanıdığını vurğuladı: “Dediyim kimi, biz sülh müqaviləsinin hazırlanmasını çox alqışlayırıq və Qarabağ regionunun Azərbaycan ərazisi olduğunu bilirik, tanıyırıq. Bu bizim mövqeyimizdir və bu mövqe Azərbaycan tərəfindən də konkretləşdirilə bilər”.
Ümumilikdə, onu deyə bilərik ki, Azərbaycan-Almaniya liderlərinin Bakı görüşündə ikitərəfli gündəliyə daxil olan geniş, əhatəli məsələlərə, eləcə də beynəlxalq məsələlərə dair fikir mübadiləsi aparıldı, səfərin çox faydalı, məhsuldar olacağına və ikitərəfli əlaqələrə yeni təkan verəcəyinə əminlik ifadə olundu. Dialoq zamanı Orta Dəhliz layihəsi və bu layihədə Azərbaycanın rolu, ölkələrimiz arasında enerji sahəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə edildi, “yaşıl enerji” ilə bağlı əməkdaşlığa toxunuldu. COP29-un Azərbaycanda yüksək səviyyədə təşkil edildiyi və həmin tədbir zamanı iqlim gündəliyi ilə bağlı mühüm nəticələrin əldə olunduğu vurğulandı. Əksər məsələlərdə, layihələrdə iki ölkə maraqlarının kəsişməsi gələcəkdə əməkdaşlığın daha da gücləndiriləcəyinə əminlik yaratdı. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi: “Bir daha demək istəyirəm, əminəm ki, bu səfərin çox müsbət nəticələri olacaqdır. İkitərəfli münasibətlərimizin tarixində bu, Almaniya Prezidentinin Azərbaycana birinci rəsmi səfəridir. Əminəm ki, səfərin yekunları bizim ölkələrimizi bir-birinə daha yaxın edəcəkdir”.

 Nail ƏSGƏROV