İqlim dəyişikliyi, XXI əsrin ən böyük qlobal problemlərindən biri olaraq, dünya ölkələrinin qarşısında ciddi çağırışlar təqdim edir. Bu kontekstdə, COP29-un Azərbaycanın ev sahibliyində keçirilməsi ölkəmiz üçün həm simvolik, həm də strateji əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycanın coğrafi mövqeyi, zəngin təbii resursları və regional gücü, bu konfransın uğurlu keçirilməsində mühüm rol oynayır və ölkəmizin qlobal iqlim siyasətində lider mövqeyini gücləndirir.

Azərbaycanın COP29 ev sahibliyi: strateji əhəmiyyət və milli maraqlar

COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi, ölkəmizin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal arenada daha fəal iştirakını təmin edir. Prezident cənab İlham Əliyevin konfrans zamanı etdiyi çıxışda vurğuladığı kimi, “Azərbaycan qlobal ekoloji problemlərin həllində öz üzərinə düşən məsuliyyəti dərk edir və beynəlxalq əməkdaşlığa böyük önəm verir”. Bu çıxış, ölkəmizin yalnız milli maraqlarını qorumaqla qalmayıb, həm də qlobal səviyyədə davamlı inkişaf hədəflərinə çatmaq üçün bir sıra mühüm vəzifələri yerinə yetirməyə hazır olduğunu göstərir. Azərbaycanın ev sahibliyi, regionda iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə koordinator rolunu gücləndirir və qonşu ölkələr ilə əməkdaşlığın genişləndirilməsinə zəmin yaradır. Bu həm regionun ekoloji təhlükəsizliyini təmin etmək, həm də bərpa olunan enerji sahəsində ortaq layihələrin həyata keçirilməsi üçün imkanlar açır.

Azərbaycan siyasətinin  dəstəklənməsi və gücləndirilməsinin əhəmiyyəti

COP29 konfransında iştirak edən ölkələrin nümayəndələrinin birgə səyləri qlobal iqlim problemlərinin həllində mühüm rol oynayır. Beynəlxalq əməkdaşlıq və təcrübə mübadiləsi, milli səviyyədə həyata keçirilən tədbirlərin effektivliyini artırır. Bu baxımdan Azərbaycanın fəal iştirakı və təşəbbüsləri ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunu gücləndirir və qlobal səylərə mühüm töhfə verir.

Ölkə başçısının çıxışında ifadə etdiyi kimi, “Qarşılıqlı etimad və əməkdaşlıq əsasında qurulan münasibətlər qlobal problemlərin həllində əsas açardır”. Cənab Prezident, həmçinin vurğuladı ki, “Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə göstərdiyi səylərin beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən dəstəklənməsi qlobal hədəflərə çatmaq üçün vacibdir”. Bu sözlər Azərbaycanın qlobal ekoloji siyasətdəki yerini və əhəmiyyətini göstərir.

COP29-da iştirak edən ölkələrin nümayəndələri və əsas görüşlər

COP29 konfransında dünyanın müxtəlif bölgələrindən gələn ölkələrin nümayəndələri iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə öz milli strategiyalarını təqdim edirlər. ABŞ, Çin, Avropa İttifaqı, Hindistan, Rusiya və digər böyük istixana qazı emissiya edən ölkələrin nümayəndələri yenilənə bilən enerji mənbələrinə keçid, enerji səmərəliliyinin artırılması, meşələrin qorunması və genişləndirilməsi kimi əsas mövzular üzərində fikir mübadiləsi aparırlar.

Bu kontekstdə xüsusilə inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrin ortaq məsuliyyət prinsipi əsasında əməkdaşlıq etməsi qlobal istiləşmənin qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır. Prezident cənab İlham Əliyev Azərbaycanın bu əməkdaşlıqda nə dərəcədə fəal iştirak etdiyini vurğulayaraq “Biz, regional və qlobal səviyyədə ekoloji problemlərin həllində liderlik etmək niyyətindəyik” ifadəsini diqqətə çatdırdı.

Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə fəaliyyəti və hədəfləri

Prezident cənab İlham Əliyevin bildirdiyi kimi, “Ölkəmiz istixana qazı emissiyalarının 2050-ci ilə qədər 40 faiz azaldılmasını hədəfləyir”. Bu məqsəd üçün Azərbaycan enerji sektorunda struktur dəyişikliklər həyata keçirərək, bərpa olunan enerji mənbələrinin payını artırmaq və enerji səmərəliliyini yüksəltmək istiqamətində ciddi addımlar atır. Hazırda Azərbaycanın elektrik enerjisi istehsalının, təxminən, 18 faizi bərpa olunan enerji mənbələrindən əldə edilir və bu rəqəmin 2030-cu ilə qədər 30 faizə çatdırılması planlaşdırılır.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqlim dəyişikliyinə töhfəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikası Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədəki milli strategiyasının fəal iştirakçısıdır. Coğrafi mövqeyimiz və təbii resurslarımız sayəsində bərpa olunan enerji potensialımız yüksəkdir. Günəş və külək enerjisindən istifadənin genişləndirilməsi ilə həm enerji təhlükəsizliyimizi təmin edir, həm də karbon emissiyalarının azalmasına töhfə veririk.

“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində, Naxçıvan Muxtar Respublikasında təkcə noyabr ayı ərzində “Şəhid Ailələri” İctimai Birliyinin təşəbbüsü ilə 0,5 hektar ərazidə 500-ə yaxın ağacın əkilməsi həyata keçirilərək “Şəhidlər bağı”nın yaradılması həm şəhidlərimizin əziz xatirəsini əbədiləşdirməyə, həm də ətraf mühitin qorunmasına xidmət edir. Bundan əlavə, Şərur Rayon İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə Şərur Şəhidlər Xiyabanında 103 çinar ağacı əkilmişdir. Hər bir ağac QR kodu ilə təchiz olunmuşdur ki, bu da hər şəhidin həyat yolunu əks etdirir. Bu innovativ yanaşma gənc nəsillərə şəhidlərimizin qəhrəmanlıq tarixini tanıtmaqla yanaşı, ekoloji maarifləndirməni də təşviq edir.

Təhsil islahatları və gənclərin ekoloji  savadlılığının artırılması

COP29 konfransında təhsil islahatları və iqlim dəyişikliyi üzrə savadlılığın artırılması əsas mövzular arasındadır. İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə gənc nəslin rolu böyükdür, bu məqsədlə təhsil proqramlarına iqlim dəyişikliyi və ətraf mühit mövzularının daxil edilməsi, ekoloji maarifləndirmə kampaniyalarının keçirilməsi və gənclərin ekoloji layihələrdə fəal iştirakı təşviq olunur.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında bu istiqamətdə əhəmiyyətli addımlar atılır. Ali, orta ixtisas və ümumtəhsil müəssisələrində iqlim dəyişikliyi mövzuları tədris olunur, təcrübə laboratoriyaları yaradılır, ekoloji tədbirlər və aksiyalar keçirilir. Bu tədbirlər gənclərin ekoloji problemlərə həssaslığını artırır və onların bu sahədə bilik və bacarıqlarını inkişaf etdirir.

Naxçıvanın strateji rolu və regional əməkdaşlıq

Muxtar respublikamızda biz də bu siyasətin həyata keçirilməsində fəal rol oynayırıq. Regional layihələr, transsərhəd əməkdaşlıq və ekoloji sahədə beynəlxalq təşkilatlarla iş birliyi hər birimiz üçün prioritetdir. Bu istiqamətdə atılan addımlar həm iqtisadi inkişafımıza, həm də ekoloji problemlərin həllinə xidmət edir.

Araz çayı hövzəsində ekoloji monitorinq proqramları vasitəsilə suyun keyfiyyəti və bioloji müxtəliflik izlənilir, çirklənmənin qarşısının alınması üçün tədbirlər görülür. Transsərhəd su resurslarının idarə olunması, bioloji müxtəlifliyin qorunması və ekosistemlərin davamlılığının təmin edilməsi sahəsində birgə layihələr həyata keçirilir.

Nəticə və gələcək hədəflər

Nəticə etibarilə, COP29 konfransı iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə mühüm bir platformadır. Dünya ölkələrin nümayəndələrinin fəal iştirakı və konstruktiv dialoqu qlobal hədəflərə çatmaq üçün vacibdir. Azərbaycanın bu prosesdə oynadığı rolun dəstəklənməsi və gücləndirilməsi, yalnız milli maraqlarımızın təmin olunmasına deyil, qlobal səviyyədə davamlı inkişafın təmin edilməsinə də xidmət edir.

İnanırıq ki, birgə səylər və kollektiv məsuliyyət sayəsində iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərini azaltmaq və gələcək nəsillərə daha yaşıl və sağlam bir dünya miras qoymaq mümkün olacaq. Naxçıvan Muxtar Respublikası da bu prosesin fəal iştirakçısıdır və naxçıvanlılar üzərilərinə düşən vəzifələri yerinə yetirməyə sadiqdirlər.

Ətraf  mühitin  qorunmasında hamımızın rolu və gələcək nəsillərə cavabdehlik

Ətraf mühitin qorunması və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə, yalnız dövlət orqanlarının deyil, cəmiyyətin bütün təbəqələrinin, o cümlədən gənc nəslin iştirakı ilə mümkün olacaqdır. Hər bir vətəndaşın ekoloji məsuliyyəti və fəal mövqeyi qlobal səylərin uğurla nəticələnməsinə töhfə verəcəkdir. Bu məqsədlə təhsil və maarifləndirmə sahəsində görülən işlərin əhəmiyyəti danılmazdır.

Gələcək nəsillərə təmiz və sağlam bir mühit miras qoymaq, bizim ən böyük vəzifəmizdir. Bunun üçün elmi əsaslara söykənən siyasətlər, innovativ texnologiyaların tətbiqi və beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir.

Sonda iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə qlobal bir çağırışdır və bu çağırışa cavab vermək üçün hər birimizin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Biz bu məsuliyyəti dərk edir və qlobal səylərə fəal töhfə verməyə davam edirik. Birgə səylərimizlə daha yaşıl, daha təmiz və daha ədalətli bir dünyanın qurulacağına inanırıq.

Əli ABBASOV

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin  deputatı