Azərbaycanın müasir hərb tarixinin şanlı qəhrəmanlıq səhifələrindən sayılan aprel döyüşlərindən 9 il ötür. 2016-cı il aprelin əvvəllərində hərbi mövqe və yaşayış məntəqələrimiz Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən intensiv artilleriya atəşinə tutuldu və beləliklə ordumuzun əks-həmləsi ilə başlayan bu savaş müddətcə kiçik olsa da, düşmənə qarşı sarsıdıcı, sonrakı proseslərə təsir baxımından böyük əhəmiyyətli hadisə kimi tarixə düşdü. Dördgünlük döyüş Azərbaycan silahlı qüvvələrinin qüdrətini, çevikliyini, peşəkarlığını, bölmələr arası koordinasiyanın düzgünlüyünü, həyata keçirilən ordu quruculuğunun effektivliyini ortaya çıxardı, xalq-ordu birliyinin daha da güclənməsinə təkan verdi. Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev aprel döyüşlərində qazanılan qələbəni hər zaman yüksək dəyərləndirib: “Aprel döyüşləri bizim şanlı hərbi qələbəmizdir, dövlətimizin, xalqımızın, ordumuzun gücünü göstərən qələbədir”.

Vətən müharibəsinin başlanmasından təxminən 4 il əvvələ təsadüf edən aprel döyüşləri bütün dünyaya Azərbaycan xalqının, dövlətinin heç vaxt işğalla barışmayacağı, öz ərazi bütövlüyünü nəyin bahasına olursa-olsun bərpa edəcəyi mesajını ən təsirli formada ötürdü. Aprelin 1-dən 2-nə keçən gecə başlayan əks-hücum əməliyyatı nəticəsində ordumuz Tərtər rayonunun Talış kəndi ətrafındakı, Cəbrayıl rayonunun Lələtəpə yüksəkliklərini, Cocuq Mərcanlı, Goranboy rayonunun Gülüstan və Tərtər rayonunun Suqovuşan kəndləri istiqamətində bəzi mövqeləri düşməndən azad etməyə müvəffəq oldu. Qətiyyətli, əzmkar Azərbaycan əsgər və zabitləri uzun illərdir beyinlərə mərəz kimi yeridilən cəfəng erməni mifini alt-üst etdilər. Bu mənada aprel qələbəsini ilk növbədə mənəvi-psixoloji cəhətdən üstünlüyü Azərbaycan tərəfinə keçirən mühüm hadisə kimi xarakterizə etmək olar. Digər tərəfdən bu, 1994-cü il mayın 12-də razılaşdırılmış atəşkəs rejimindən sonra qoşunların təmas xəttində baş vermiş və uzun illərdən sonra respublikamızın xeyrinə cəbhədə ciddi dəyişikliklərə yol açan ən böyük hərbi qarşıdurma idi. Belə ki, bölmələrimiz çeviklik, peşəkarlıq sayəsində düşmənin 3-4 gün ərzində ard-arda davam edən təxribatlarının qarşısını vaxtında alaraq əlverişli ərazilərə yiyələndilər, yeni mövqelər quruldu və mühəndis-istehkam tədbirləri həyata keçirildi. Ordumuz təmas xəttində mövcud vəziyyəti tam nəzarətə götürdü, gələcək uğurlu hərbi əməliyyatlar baxımından strateji üstünlüyə nail oldu.

2016-cı ilin aprelində baş verən döyüşlərdə Azərbaycanın parlaq qələbəsini səciyyələndirən digər mühüm amil isə əməliyyatlarda düşmənin ağır itkilərə məruz qoyulmasıdır. Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumatlara görə, əks həmlə nəticəsində 320-dən artıq düşmən məhv edilib və 500-dən artıq erməni hərbi qulluqçusu yaralanıb. Qarşı tərəfin 30-dək tankı və digər zirehli texnikası, 25-dən artıq artilleriya qurğusu sıradan çıxarılıb, Suqovuşanyaşayış məntəqəsinə yerləşən qərargahı və əsas hərbi hissələri məhv olunub. Cəmi 3-4 gün ərzində verilən bu cür ciddi itkilər xüsusən həmin dövrdə hakimiyyətdə olan Serj Sarkisyan iqtidarının apardığı ordu quruculuğunun düzgün konsepsiyaya əsaslanmadığı, genişmiqyaslı müharibəyə başlanacağı təqdirdə rüsvayçı məğlubiyyətlə üzləşəcəyi həqiqətini üzə çıxartdı...

Aprel döyüşlərində Azərbaycan hərbiçiləri böyük şücaət və qəhrəmanlıq nümunəsi göstərdilər, Vətən torpağını öz canlarından üstün tutdular. Dörd gün davam edən savaşlarda Naxçıvandan olan igidlərin də hünərləri dastana çevrildi. Mayor Rasim Məmmədov və leytenant Qabil Orucəliyev qətiyyət və rəşadət nümayiş etdirərək adlarını əbədi yüksəkliyə həkk etdirdilər. Prezident İlham Əliyevin 2016-cı il aprelin 19-da imzaladığı müvafiq sərəncamlarla əməliyyatlarda rəşadət, cəsarət nümayiş etdirən Silahlı Qüvvələrimizin üç üzvü “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adına, 7 üzvü “Azərbaycan Bayrağı” ordeninə, 1 üzvü 2-ci dərəcəli və 4 üzvü 3-cü dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeninə, 19 üzvü “Vətən uğrunda” medalına, 43 üzvü “İgidliyə görə” medalına, 45 üzvü “Hərbi xidmətlərə görə” medalına, layiq görüldü, 2 üzvü “general-mayor” ali hərbi rütbəsi ilə mükafatlandırıldı. Bu mənada 2016-cı ilin aprel döyüşləri gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda təlim-tərbiyəsində də mühüm rol oynadı, başqa sözlə 4 günlük savaş Azərbaycan gəncini torpaqlarımızın azadlığı naminə 44 günlük zəfər yürüşünə hazırladı. Ölkə başçısı İlham Əliyev çıxışlarında aprel əməliyyatlarında iştirak edən hərbiçilərimizin qətiyyət və mübarizə əzmini yüksək qiymətləndirib: “Aprel döyüşlərində hərbçilərimiz qəhrəmanlıq göstərdilər. Şəhid hərbçilərimizin xatirəsi bizim qəlbimizdə, Azərbaycan xalqının ürəyində daim yaşayacaq. Eyni zamanda, döyüşlərdən sonra hərbi hospitalda yaralı hərbçilərə baş çəkərkən gördüm ki, onlarda nə qədər böyük Vətən sevgisi var. Ağır, yaralı vəziyyətdə olmalarına baxmayaraq deyirdilər ki, bizim arzumuz tezliklə sağalıb yenə də cəbhə bölgəsinə getməkdir. Bax, budur bu gün Azərbaycan gənci, Azərbaycan vətəndaşı, onun düşüncəsi, onun əqidəsi və Vətənə olan sevgisi. Bizim ölkəmizi gücləndirən əsas amillər bunlardır”.

Bəli, 2016-cı ilin aprel döyüşləri Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində böyük ruh yüksəkliyi, inam yaratmaqla yeni qələbələrin qazanılmasına vəsilə oldu. Həmin tarixi hadisədən iki il sonra, daha dəqiq desək 2018-ci ilin may ayında uğurlu Günnüt əməliyyatı həyata keçirildi, 2020-ci ilin iyulunda isə Tovuz döyüşləri zəfər yürüşümüzün bir hissəsinə çevrildi. Və ən nəhayət 2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistanın növbəti təxribatına cavab olaraq Azərbaycan ordusunun 44 günlük əks hücum əməliyyatı başlandı, nəticədə 30 ildir işğal altında qalan torpaqlarımız azadlığına qovuşdu. Xalqımız Müzəffər Ali Baş Komandanın “Dəmir yumruğ”u ətrafında sıx birləşərək həmrəy şəkildə tarixi zəfər qazandı. 2023-cü ilin sentyabrın 19-20-də reallaşdırılan lokal xarakterli antiterror tədbirləri ilə ölkəmizin ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam bərpa olundu. Beləliklə Azərbaycanın son 200 illik tarixində misli görünməmiş tarixi Qələbəyə imza atıldı...

Aprel döyüşləri sayəsində Lələtəpə yüksəkliyinə qalxan üçrəngli Vətən bayrağı bu gün bütün azad Qarabağ torpaqlarının səmasını bəzəyir, qürur rəmzinə çevrilir. 2016-cı ildə Talış, Gülüstan, Suqovuşanistiqamətlərində ucalan zəfər sədaları 2020-ci ildə Şuşada, 2023-cü ildə Xankəndidə, Xocalıda təntənəsinə qovuşub, Cocuq mərcanlıların öz doğma evlərinə köçü ilə başlanan qayıdış prosesini zəngilanlıların, füzulilərin, laçınlıların, ağdamlıların Böyük qayıdışları mükəmməl şəkildə tamamlayır. Hər bir azərbaycanlı zəfər salnaməmizin başlanğıc tarixi kimi aprel döyüşlərini daim fəxrlə xatırlayır, həmin savaşlarda igidlik nümunəsi göstərərək şəhidlik zirvəsinə yüksələn oğulların əziz xatirəsini dərin hörmətlə, ehtiramla anır.

 Nail ƏSGƏROV