Muxtar respublikamızın faydalı bitki sərvətləri arasında dərman bitkiləri xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Belə bitkilərdən səmərəli istifadə olunmasında onların düzgün toplanması və qurudulması da mühüm rol oynayır. Biologiya elmləri doktoru, professor Əliyar İbrahimov bizimlə söhbətində bildirdi ki, muxtar respublikamız özünəməxsus müxtəlif iqlimə, münbit torpağa, kifayət qədər su ehtiyatına malikdir. Bu əlverişli coğrafi şərait burada zəngin dərman bitkilərinin geniş yayılmasına zəmin yaradıb. Dövlət farmakopeyası tərəfindən qəbul edilmiş 150 növ dərman bitkisindən 132-si, yəni 88 faizi bizim doğma Naxçıvan diyarında yayılıb, olduqca zəngin, rəngarəngdir. Burada yaşamış insanlar əsrlərboyu müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində dərman kimi həmərsin, səhləb, boymadərən, qatırquyruğu, xəşəmbül, yemişan, bağayarpağı, qarğıdalı saçağı, çobanyastığı, qırxbuğum otu, südləyən, məryəmnoxudu, əsməgül, üskükotu, yovşan, dağnanəsi, dəvədabanı, dazotu, qızılgül və digərlərindən geniş istifadə ediblər. 

Bütün rayonlarda yayılan dərman bitkilərinin tibb sənayesi üçün böyük əhəmiyyəti vardır. Naxçıvanda tüksüz biyan, ətirli yovşan, aşı sumağı, sarağan, həmərsin, yemişan, murdarça, qaraqınıq, kəklikotu, boymadərən, dazotu, qatırquyruğu kimi dərman bitkiləri o qədər geniş yayılıb ki, onların toplanması ilə ciddi məşğul olunarsa, nəinki Naxçıvanın, hətta bütün Azərbaycanda bu bitkilərə olan ehtiyacını təmin etmək, dərman preparatları istehsal edib ixrac etmək mümkündür.

Doğma məmləkətimiz, ana yurdumuz, babalarımızın, dədələrimizin əmanəti, tariximiz, azadlığımız Vətəndir... Vətən təkcə müəyyən sərhədləri olan coğrafi bir məkan yox, uğrunda canımızdan keçərək qanlar tökdüyümüz, üzərində gözümüzü dünyada açdığımız müqəddəs torpaqdır. Vətən həm də “Torpaq, əgər uğrunda ölən varsa, Vətəndir” şüarı ilə müqəddəs amal uğrunda döyüşə atılan, düşmənə sinə gərən qeyrətli oğulların, şəhidlik zirvəsinə yüksələnlərin məskənidir...

Bu gün doğma Vətənimiz Azərbaycanın peşəkar hərbçi kadrlardan ibarət, müasir maddi-texniki bazaya, silahlara malik olan güclü nizami ordusu vardır. Ordumuzun sıralarında qulluq edən əsgərlərimiz bir vaxtlar torpaqlarımızın azadlığı uğrunda qorxmadan mübarizəyə atılan, yaralanan, sağlamlığını itirən, şəhid olan cəsur ataların övladlarıdır… Bu gün ölkəmizdə və onun ayrılmaz hissəsi olan muxtar respublikamızda şəhid ailələrinə, müharibə iştirakçılarına və sağlamlıq imkanları məhdudlaşmış şəxslərə hərtərəfli dövlət qayğısı göstərilir, müvafiq kateqoriyadan olan insanlara mənzil və minik avtomobilləri verilir, sağlamlıqlarının qayğısına qalınır, onlar müalicəyə göndərilirlər.
Tofiq Mehdiyev də dövlətin diqqət və qayğısı ilə əhatə olunmuş müharibə veteranlarımızdan biridir. 1959-cu ildə Babək rayonunun Nehrəm kəndində (indiki qəsəbə) anadan olan Tofiq müəllim 1980-1998-ci illər arasında Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin xüsusi qoşun növü olan Hərbi Hava Qüvvələrinin sıralarında xidmət edib. Müsahibim həmin vaxtları belə xatırlayır:– Naxçıvan həmişə Azərbaycanın strateji və diqqəti cəlb edən bölgəsi olub. Xəyanətkar qonşumuz ermənilər dəfələrlə bu diyarı ələ keçirmək, öz ərazilərini bu torpaqlar hesabına genişləndirmək iddiasında olublar. Ermənilərin hücumlarına məruz qalan Sədərək, Babək rayonunun Buzqov-Gərməçataq kəndlərində gedən döyüşlərdə hərbçi kimi iştirak etmişəm. Erməni-rus hərbi birləşmələrinin 1988-ci ildən başlayan silahlı hücumlarını, Kərki kəndinin işğalını, Sədərəyin mühasirəsini yaxşı xatırlayıram.

Keçmişini, irsini, tarixini, mədəniyyətini qoruyub yaşadan, əyilməz vüqara, sınmaz qürura, əzəmətli qüdrətə sahib bir xalqıq. Güclüyük, əzmkarıq, nüfuzluyuq. Milli-mənəvi dəyərlərimizə bağlı, humanizm, tolerantlıq, xeyirxahlıq, əməlisalehlik, mübarizlik kimi nəcib xüsusiyyətlərin təcəssümüyük. Fitrətimiz müdrik və əqidəlidir, yaradılışdan nurluyuq. Nəsildən-nəslə ötürülən gücümüz, bitib-tükənməyən sərvətlərimiz vardır. Biz keçmişin ruhaniyyətinin xeyir-duasını almış millətik. Müdrik qocaların nəsihətləri ilə böyüyüb, nənələrimizin, babalarımızın qoyduqları izlə bu günə gəlib çıxmışıq. Onları mənimsəyib qorumaq üçün cəsarətlə mübarizə aparmışıq. Nənələrimizin hördüyü min ilməli, min naxışlı xalıları, babalarımızın təri hopmuş saxsı qabları, qəlbimizin və ruhumuzun mayası muğamları, çörəkağacı dəyirmanlarımızı, müqqədəs, pak məscidlərimizi, sağlam cəmiyyətin təməlini təşkil edən ailə ənənələrimizi qoruyub bu günə qədər yaşatmışıq. Onlar bir kitab olub, əl-əl gəzir. O kitab ki gələcək üçün vacib, gənclik üçün ən lazımlı mayakdır. Onu təkrar-təkrar oxumaq, özümüzdən sonrakı nəsillərə ötürmək ən ümdə vəzifəmizdir. 

İlin sevimli fəsli yaz təbiətə canlılıq, əlvanlıq verir. Günəşin al-qızılı şəfəqləri ilə canlanıb,  səmaya boylanan müxtəlifrəngli güllərin-çiçəklərin ətri insanı özünə valeh edir. Hər yerə hakim kəsilən rənga­rəng təbiət gözəllikləri həm də  təbiətin bir parçası olan arıları özünə cəlb edir. Zəhmətkeş arılar bir ailə, toplum halında artıq bir neçə  aydır ki, yuvalarından çıxıb təbiətin qoynuna qaçır, gözəl ətir saçan güllərə, yaşıl yamaclara, çiçək açmış ağaclara, çəmənlərə, meşələrə uçur,  hər bitki və çiçəkdən şirə çəkirlər. Yaxşı şirə tapan kimi isə qayıdıb o biri arılara da xəbər verir, birgə növbəti məhsul hazırlığına başlayırlar. Arılara qulluq etmək vəzifəsi isə insanların öhdəsinə düşüb. İnsanlar da təsərrüfatlarında arıların yetişdirilməsi, çoxaldılması, arıçılıq məhsullarının istehsalı və emalı ilə məşğul olurlar. Hətta deyirlər ki, arılar onlara qulluq edən insanı tanıyır, ona sədaqətli olur. İnsan və arı əməyi birləşəndə isə möcüzə hesab etdiyimiz məhsullar ortaya çıxır...

İlıq bir nəfəs evlərimizin pəncərəsini döyüb, qapılarımızı taybatay açıb bizə qonaq olur. Gəlişin həyatımıza yenilik, qəlbimizə sevinc, ətrafa gözəllik, təbiətə canlanma, elimizə şadlıq, Vətənimizə isə xalqımızın sevimli bayramı – Novruzu gətirir. Təbiət min rəngə çalır, al-əlvan naxışlarla bəzənir, quşlar öz yuvalarına qayıdır, hər yerdə onların ürəkləri riqqətə gətirən nəğmələri ruhumuzu oxşayır.

Xalqımızın od-ocaq-atəşlə bağlı təsəvvür sistemi zəngin tarixi köklərə malikdir. Od-ocaq inkişafın, mədəniyyətin təkanverici qüvvəsi kimi göstərilməklə qədim Şərq təqvimlərində özünəməxsus yer alıb.

Bu qış heç əvvəlki qışlara bənzəmir. Göy elə bil yerə qar payını əsirgəyib. Qışın böyük çilləsində diyarımızın dağlarına, rayon və kəndlərinə ara-sıra qar yağdı. Kiçik çillə girəndən isə elə bil özü ilə bərabər ruzi-bərəkət rəmzi olan qarı da gətirib. Bu günlər yurdumuza yağan bol qar bizi bir daha sevindirdi. Bir anda hər tərəf ağ örpəyə büründü. Bu qar bizi uşaqlığımızın ən gözəl, sevincli, yaddaqalan xatirələrinə apardı. Gecə qəfil yağan qarı səhər pəncərədən seyr etmək bizi nə qədər xoşbəxt edirdi. Əynimizi qalın edib tələsik həyətə çıxırdıq. Bayırda əvvəlcə göydən əl-üzümüzə düşən sehrli qar dənəciklərini tutmağa çalışır, sonra xüsusi təbəssüm və sevinclə qartopu düzəldib bir-birimizə atırdıq. Bu qartopu oyununun sonu uşaqlardan bir neçəsinin qarın üzərinə yıxılması, digərlərinin də bundan istifadə edib onları qara qərq etməsi ilə bitərdi. Üzümüz, qulaqlarımız qızarmış, əynimiz ağappaq evə gələrdik, amma o gözəlliklərdən doymaz, yenə oynamağa tələsərdik. Əlbəttə ki, həmin xatirələr bu gün üçün də yad deyil... Öz rəngi ilə aydınlıq, təmizlik simvolu olan qarın yağmağına ən çox uşaqlar sevinir. Hər yeri uşaqların şən gülüş səsləri bürüyür. Onlar məktəbə yollanarkən, tənəffüs vaxtı, dərsdən çıxıb evə qayıdarkən küçədə, həyətdə əlləri şaxtadan göynəyənədək, əlcəkləri islananadək qartopu oynayırlar. Qış fəslində qartopu oynamaq, qar adamı düzəltmək, xizəklə sürüşmək onların ən sevimli əyləncəsidir. Uşaqların bu sevincinə balacalar, hətta bir anda uşaqlaşan böyüklərimiz də qoşulur...

Nəğməkar şair, dramaturq İslam Səfərli 12 fevral 1923-cü ildə Babək rayonunun Şəkərabad kəndində dünyaya gəlib. O, mənalı ömrünə böyük bir sənətkar irsini sığışdıraraq yaddaşlarda əbədi qala bilib. Sənətkarın zəngin yaradıcılıq irsi bu gün də incəsənət adamlarının müraciət etdiyi əsas mənbələrdəndir. “Ana”, “Yadıma düşdün”, “Nə vaxta qaldı”, “Aylı gecələr”, “Ay qaşı, gözü qara qız”, “Bir xumar baxışla”, “Qonaq gəl bizə”, “Bakı, sabahın xeyir!”, “Bir könül sındırmışam” kimi sözlərində ürək və qəlb çırpıntılarının, sevgi və poetik hüsn­rəğbətin duyulduğu, şirin, axıcı və gözəlliklərlə dolu əbədiyaşar mahnılara necə qulaq asmaya bilərik? Onun belə poetik nümunələrinə məşhur bəstəkarlarımız tərəfindən 200-ə yaxın mahnı bəstələnib. İndinin özündə də bu mahnılar dillər əzbəridir və sevilə-sevilə dinlənilir. Şairin bir çox şeirlərinə bəstələnmiş mahnılar Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin, mahnı xəzinəmizin qızıl fondunu təşkil edən əsərlər sırasında yer alır. 

İslam Səfərli ilk şeirlərini 17 yaşında ikən yazıb. Məktəbi bitirdikdən sonra könüllü olaraq 1941-1945-ci illər müharibəsində iştirak edib, müxtəlif cəbhələrdə döyüşüb, həmçinin müharibə əleyhinə mübarizəsini qələmi ilə davam etdirib. Müharibə bitdikdən sonra Vətənə qayıdan İslam Səfərli yaradıcılığı ilə tezliklə ədəbi aləmdə tanınır və sevilir. Oçerk, novella, libretto və kino­ssenari, məqalələr də yazır, xarici ədəbiyyatdan uğurlu tərcümələr edir. Onu insanlara ən çox sevdirən isə dərin duyğularla yazdığı şeirləri olur. Əsasən, heca vəznində yazan görkəmli şair, hətta “Heca vəznliyəm mən” adlı ayrıca bir şeirində bu vəznə sədaqətini, məftunluğunu bəyan edir. Onun güclü, romantik pafoslu şeirlərində çox dərin bir səmimiyyət duyulur. Bu şeirlərdəki şirinliyin, axıcılığın əsas səbəbi də şairin özünün dediyi kimi poetik ruhuna arxalanması idi.