Dünən Gənclər Mərkəzində Naxçıvan Muxtar Respublikasının Gənc­lər Fondunun dəstəyi, Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının təşkilatçılığı ilə gənclər arasında “Nizami Gəncəvi ili”nə həsr olunmuş Ümumrespublika Xəmsə Festivalının Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı seçmə mərhələsi keçirilib. Oyunun keçirilməsində məqsəd gənclərin dünyagörüşünü, zehni inkişafını, intellektual düşünmə qabiliyyətlərini stimullaşdırmaq, onların asudə vaxtını səmərəli təşkil etməkdən ibarətdir.

Ölkəmiz dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra cəmiyyətimizin həyatında bir çox mühüm dəyişikliklər baş vermişdir. Təbii ki, köklü dəyişikliklər, o cümlədən mülkiyyətin müxtəlif forma və növlərinin mövcudluğu, torpaqla bağlı münasibətlərin hüquqi tənzimlənməsini tələb edirdi. Məlum olduğu kimi, kənd təsərrüfatında əsas istehsal vasitəsi olan torpaqların statusunun, hüquqi rejiminin, torpaq və digər təbii ehtiyatlardan istifadə edilməsinin qanunvericilik əsasları olmalıdır və ölkəmizdə bununla bağlı zəruri hüquqi baza yaradılmışdır. 

Uzunömürlü ailələrin sirri nədədir? Yəqin bunun bir düsturu var… Əlbəttə, hər bir uzunömürlü ailə xoşbəxt sayılmır. Amma qırx-əlli il bir yerdə ömür sürən, hələ də əl-ələ tutub gəzən yaşlı insanları görəndə, heç maraqlanmısınızmı, bu qədər uzun və sevgi dolu günləri necə geridə qoyublar?

Möcüzəli dünyamız həmişəyaşar hisslərdən yaradılıb, sehrində insanlar ata qanı, ana südü ilə doğmalaşıblar. Azərbaycan xalqı ailə qurmağa həmişə müqəddəs iş kimi baxaraq məhəbbət hissini, iki gəncin ülfət bağlayıb ailə qurmasını ilahi ölçülərlə mənalandırmışdır. Azərbaycan ailəsinin əsas bünövrəsi sayılan qadınlarımız tarixboyu min bir əzaba qatlaşaraq ailəsini qorumağa, qohum-əqrəbanın, el-obanın adına ləkə gətirilməsinə imkan verməməyə çalışmışlar. Ailədə kişi də, qadın da, necə deyərlər, öz yerini tanımış, tarixən yaranıb formalaşmış adət və ənənələrə hörmətlə yanaşılmışdır. Lakin xalqımızın tarixən qoruyub hifz etdiyi əxlaqi sərvət və normalar, ən ülvi nümunələr bəzi ailələrdə müxtəlif səbəblərdən müəyyən dəyişikliklərə uğrayıb, analıq instinkti, ailəyə bağlılıq, məsuliyyət, qadına məxsus nəciblik və zəriflik hissləri yavaş-yavaş tükənməyə doğru getməyə başlayıb.

Muxtar respublikada sosial-iqtisadi siyasət uğurla həyata keçirilir, bütün sahələrdə davam etdirilən islahatlar sosial müdafiə sisteminin də inkişafına geniş imkanlar yaradır. Pensiya və məcburi dövlət sosial sığorta ödəmələrinin qanunvericiliyə uyğun təyin edilməsi və vaxtında ödənilməsi, habelə ödənilmə sahəsində tətbiq olunan mütərəqqi üsullar əhaliyə daha yüksək səviyyədə xidmət göstərilməsini təmin edir.

Ağbulaq İstirahət Mərkəzində idmançıların istirahətinin səmərəli keçirilməsi məqsədilə təşkil olunan ənənəvi “Yay məktəb”ləri bu il də davam etdirilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi, Həmkarlar İttifaqları Şurası və Yeni Azərbayan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının İcra Katibliyi tərəfindən təşkil olunan 3 günlük düşərgədə Kikboksinq, Hava və Ekstremal İdman Növləri, Karate-do və Paralimpiya federasiyalarından, ümumilikdə, 50 nəfər iştirak edib.
Proqrama əsasən təyin olunan müddət ərzində müxtəlif idman oyunları, müsabiqələr, film nümayişləri və Ağbulaq kəndi ərazisinə gəzinti təşkil olunub.
Qeyd edək ki, qrafikə əsasən 13-15 sentyabr tarixlərini əhatə edəcək növbəti mərhələdə Boks, Futbol, Güləş və Basketbol federasiyalarının məşqçi və idmançılarının iştirakı nəzərdə tutulub.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin
mətbuat xidməti

Muxtar respublikada həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində iqtisadi və sosial sahədə davamlı inkişaf təmin edilmişdir. Əhalinin bütün təbəqələrinin, o cümlədən cəmiyyətin həssas qrupu sayılan əmək pensiyaçılarının rifah halının yüksəldilməsi, onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi istiqamətində muxtar respublikada mütəmadi olaraq işlər görülür. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyi yanında Maliyyə Tədris Mərkəzində ikigünlük təlim keçirilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında bütün uşaqlara, o cümlədən xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara hərtərəfli diqqət və qayğı göstərilir. Onların təhsili, sağlamlıqlarının qorunması, istedadlarının üzə çıxarılması, intellektual və mənəvi inkişafı, asudə vaxtının və tərbiyəsinin düzgün təşkili, cəmiyyətin ictimai-mədəni həyatındakı iştiraklarını təmin etmək diqqət mərkəzində saxlanılır. Həmçinin yay tətili günlərində onların asudə vaxtlarının səmərəli təşkil olunması istiqamətində bir sıra işlər görülür.
Bu istiqamətdə görülən işlərin davamı olaraq Mədəniyyət Nazirliyi və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin təşkilatçılığı ilə uşaqların asudə vaxtlarının səmərəli təşkili məqsədilə aztəminatlı, hər iki valideynini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş, sağlamlıq imkanları məhdud 25 uşağa Məhəmməd Tağı Sidqi adına Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrında Nağı İsmayılzadənin “Ağca və Bozca” tamaşası nümayiş olunub.
Uşaqlar teatrdan xoş təəssüratla ayrılıblar.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri
üzrə Dövlət Komitəsinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin təşkilatçılığı ilə uşaqlar üçün növbəti ekskursiya təşkil edilib. Məqsəd tətil günlərində uşaqların asudə vaxtlarının səmərəli keçirilməsidir. Ekskursiyada şəhid övladları, valideyn himayəsindən məhrum və xüsusi qayğıya ehtiyacı olan 24 uşaq iştirak edib. Uşaqlar əvvəlcə Heydər Əliyev Muzeyi ilə tanış olublar.

Füsunkar təbiəti, zəngin flora və faunası ilə daim bu yurda üz tutanları özünə heyran qoyan Naxçıvanımız həm də geniş turizm infrastrukturuna sahibdir. Ötən illər ərzində bu sahədə məqsədyönlü addımların atılması turizm potensialının yaxşılaşdırılması, istirahət zonalarının yaradılması istər yerli, istərsə də əcnəbi turistlərin buraya axınını sürətləndirir. Bu mənada, son dövrlər Ağbulaq İstirahət Mərkəzi ən populyar ekoturizm məkanlarından birinə çevrilib. Mərkəz son illərdə qədim diyarımıza gələn qonaqların, tələbə və məktəblilərin ən çox üz tutduqları ünvanlardandır. Hər il mərkəzdə gənclərin “Yay məktəbi” təşkil olunur, onlar arasında müxtəlif intellektual və idman yarışları keçirilir.

Virus infeksiyalarına qarşı mübarizə tədbirlər çərçivəsində Naxçıvan şəhərində və rayonlarda dezinfeksiya tədbirləri davam etdirilir. Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev prospekti, Cəlil Məmmədquluzadə, Nəsrəddin Tusi, Azərbaycan küçəsi, Əziz Əliyev, Pişəvəri, İstiqlal, İdris Məmmədov, Nizami, Atatürk, İslam Səfərli, Əliqulu Qəmküsar küçələri, “Mərkəzi Xəstəxana” publik hüquqi şəxs, “Kardiologiya Mərkəzi” publik hüquqi şəxs, “Təcili Tibb Mərkəzi” publik hüquqi şəxs, “Yoluxucu Xəstəliklər Mərkəzi” publik hüquqi şəxs, “Ağciyər Xəstəlikləri Mərkəzi” publik hüquqi şəxs, “Uşaq Xəstəxanası” publik hüquqi şəxs, “Doğum Mərkəzi” publik hüquqi şəxs, Körpələr evi, Onkoloji Mərkəz, Psixi Xəstəliklər Dispanseri, Səhiyyə Nazirliyi, Üzgüçülük Mərkəzi, Gömrük Komitəsi, Avtovağzal, 2 Mərasim evi, 1 nömrəli Mənzil İstismar İdarəsinin ərazisinə daxil olan ictimai yaşayış binaları, girişləri, zirzəmisi və ətrafı dezinfeksiya olunub. Bu tədbirlər çərçivəsində Naxçıvan şəhərində 1 milyon 200 min kvadratmetr, rayonlarda isə 1milyon 262 min kvadratmetr sahə olmaqla, ümumilikdə, 2 milyon 462 min kvadratmetr sahə dezinfeksiya edilib.
Dezinfeksiya tədbirləri Fövqəladə Hallar Nazirliyinin 1 dezinfeksiya avtomobili, xüsusi qurğu quraşdırılmış 3 yanğınsöndürmə avtomobili, dezinfeksiya qrupları və Dövlət Baytarlıq Xidmətinin 2 dezinfeksiya avtomobili vasitəsilə həyata keçirilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə
Hallar Nazirliyinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Gənclər Fondu, Həmkarlar İttifaqları Şurası və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin təşkilatçılığı ilə keçirilən şəhid və qazi övladları üçün “Zəfər Düşərgəsi” başa çatıb.
Üç gün davam edən düşərgənin ilk günündə iştirakçıların Ağbulaq İstirahət Mərkəzi ilə tanışlığı təşkil edilib, Naxçıvan şəhərindən dəvət edilmiş psixoloq tərəfindən onlarla psixoloji seanslar aparılıb. Günün ikinci yarısında isə uşaqların vaxtının əyləncəli təşkili məqsədilə yapon kağız sənəti – oriqami üzrə ustad dərsi keçilib. Birinci günün sonunda uşaqlar üçün film nümayişi də təşkil olunub.

Xalqımızın mədəni, elmi, siyasi səviyyəsinin yüksəlməsində kitab böyük əhəmiyyətə malikdir. Əlbəttə, kitabın ərsəyə gəlməsi nəşriyyat prosesindən keçir və hər bir vəsaitin nəşri müəyyən məqsəd və vəzifəni yerinə yetirir. Əsərin nəşriyyat-redaksiya prosesində formalaşması, çapdan buraxılması nəşriyyat fəaliyyəti ilə əlaqədardır. Müasir texnoloji yeniliklərlə nəfis şəkildə çap olunmuş kitablar mütaliə sevənlər üçün, sözün əsl mənasında, ən dəyərli hədiyyədir. Əgər belə bir hədiyyəni Naxçıvan kimi qədim elmi, ədəbi və mədəni tarixi keçmişə malik torpaqda yaşayanlara təqdim etsək, bu onların yaddaşında daim qalacaq. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2021-ci il 28 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2021-2025-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası muxtar respublikada işaxtaranların səmərəli məşğulluğunun təmin edilməsinə, əmək bazarının tələbinə uyğun peşə hazırlığının təşkilinə əlverişli zəmin yaradıb.

Bu günlərdə İslam dünyasının bir çox xalqları tərəfindən  Kərbəla hadisəsi bir daha yad edilir, şəhidlərin ruhuna dualar oxunur, faciədən çıxarılan dərslər nəzərdən keçirilir. Tanınmış filosoflardan Tomas Korlayl dediyi kimi, “Kərbəla faciəsindən aldığımz ən gözəl dərs odur ki, Hüseyn və onun silahdaşları Allaha möhkəm bir imanla bağlanmışdılar. Onlar öz əməlləri ilə sübut etdilər ki, haqq ilə batil üz-üzə dayandığı bir məqamda batilin sayca üstün olmasının heç bir əhəmiyyəti yoxdur”.  Alman filosofu Marbani isə deyirdi: “Müsəlmanların mövcudluğu Hüseynin şəhadəti ilə bağlıdır. Ona görə ki, Hüseyn eşqi ilə yanan bir şəxs heç vaxt zilləti, köləliyi qəbul etməz”.

Dövlət proqramı icra olunur

Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar cəmiyyətin xüsusi sosial qayğıya ehtiyacı olan nümayəndələridir. Həmyaşıdları ilə bərabər imkanlara malik sağlam mühitin formalaşdırılması bu uşaqların cəmiyyətə inteqrasiya olunması baxımından olduqca əhəmiyyətlidir. Çünki bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər məhdud fiziki imkanlı uşaqların özlərini cəmiyyətdən təcrid etməsinin qarşısını alır və onların hərtərəfli inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır.

Muxtar respublikada sosial-iqtisadi sahədə davamlı inkişafın təmin edilməsi idarəçiliyin müasir prinsiplər əsasında həyata keçirilməsini zəruri etmişdir. Bu məqsədlə informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından geniş istifadə olunması həyata keçirilən islahatların başlıca istiqamətlərindən birinə çevrilib. Göstərilən elektron xidmətlərin keyfiyyətinin təkmilləşdirilməsi, elektron xidmətlərdən istifadə imkanının artırılması daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Müasir informasiya texnologiyalarından istifadə etməklə elektron xidmətlər vasitəsilə əhalini maraqlandıran, həmçinin sığorta-pensiya sisteminə aid bütün məsələlərə aydınlıq gətirilməsi və əhalinin elektron xidmətlərə çıxış imkanlarının daha da genişləndirilməsi məqsədilə ardıcıl tədbirlər görülür.

Gənclərin istirahətinin səmərəli təşkili məqsədilə Ağbulaq İstrahət Mərkəzində “Yay məktəbi” fəaliyyətə başlayıb. Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi, Gənclər Fondu, Həmkarlar İttifaqları Şurası, YAP Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının İcra Katibliyi və Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyi tərəfindən təşkil olunan ənənəvi “Yay məktəbi” 3 gün davam edəcək. Layihənin proqramına əsasən, bu müddət ərzində təlim, konsert proqramı, müxtəlif idman oyunları, müsabiqələr, intellektual yarışlar və film nümayişi təşkil olunacaq.
Qeyd edək ki, “Yay məktəbi”nin budəfəki mərhələsində muxtar respublikada fəaliyyət göstərən orta ixtisas təhsili müəssisələrinin tələbələri, həmçinin könüllü gənclər iştirak edir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Gənclər və İdman Nazirliyinin mətbuat xidməti

Gənclərin istirahətini səmərəli təşkil etmək məqsədilə Ağbulaq İstirahət Mərkəzində təşkil olunan “Yay məktəbi”nin iştirakçıları mərkəzin turizm imkanları, ərazidəki fəaliyyət növləri ilə tanış olub, müxtəlif idman oyunları, “Vətəni tanı” və “Fərdi Xəmsə” intellektual oyunlarında iştirak edib, şəhid leytenant Qabil Orucəliyevə həsr edilən sənədli filmi izləyib, STEAM təlimində də iştirak ediblər. “Gender bərabərliyi” və “Sosial şəbəkələrin cəmiyyətdəki rolu” mövzularında müzakirələr aparılıb, gənc­lərin nümayiş etdirdikləri yumoristik səhnəciklər izlənilib. Axşam saatlarında isə gənc skripkaçı, Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının solisti Cahangir Qurbanovun solo konserti olub. İştirakçılar fotomüsabiqə və “Gələcək üçün maliyyə” mövzusunda təlimdə iştirak ediblər. Təlimlərdə fərqlənən gənclərə sertifikat, müsabiqə və yarışların qaliblərinə isə fəxri fərmanlar təqdim edilib.
Qeyd edək ki, “Yay məktəbi” Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi, Gənclər Fondu, Həmkarlar İttifaqları Şurası, Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının İcra Katibliyi və Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyi tərəfindən təşkil olunub.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman

Nazirliyinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və Azərbaycan Mikromaliyyə Assosiasiyası tərəfindən icra olunan Amerika Birləşmiş Ştatlarının Azərbaycandakı səfirliyinin maliyyələşdirdiyi “İcma Quruculuğu Təşəbbüsləri” proqramı çərçivəsində “Naxçıvan Muxtar Respublikasında Qadınların İqtisadi Səlahiyyətlərinin Artırılması” layihəsinin icrası təmin olunmuşdur. Bu məqsədlə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsində tədbir keçirilmişdir.

Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış Vətən müharibəsi iştirakçıları dövlət tərəfindən daim diqqət mərkəzində saxlanılır, şəhid ailələri, müharibə veteranları hərtərəfli qayğı ilə əhatə olunurlar. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin diqqət və qayğısı ilə müvafiq kateqoriyadan olan muxtar respublika sakinlərinin sosial şəraiti yaxşılaşdırılır, onların mənzil və avtomobillərlə təminatı diqqət mərkəzində saxlanılır. Eyni zamanda Vətən müharibəsi iştirakçılarının tibbi və sosial reabilitasiya tədbirlərinə cəlb olunması, onlar üçün sosial dəstək tədbirlərinin icrası da davam etdirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında ailə, qadın və uşaq hüquqlarının qorunması iyul ayında da diqqətdə saxlanılmış, bir sıra görüş, seminar, təlim və monitorinqlər keçirilmişdir.

Qadınların əl işlərinin satışına köməklik göstərilməsi məqsədilə muxtar respublikada fəaliyyət göstərən əl işləri mağazalarında, ümumilikdə, 8 qadının 392 manat dəyərində 9 əl işi satılaraq dəyəri iş sahiblərinə təqdim olunmuşdur. “Qadınların Dayanıqlı İnkişaf üçün Səlahiyyətləndirilməsi” layihəsində sərmayə kapitalı verilmiş qadınlardan 5-nin təsərrüfat sahəsində sərmayə kapitalından düzgün istifadə etmələri ilə bağlı monitorinq keçirilmiş, nöqsan aşkarlanmamışdır. Ordubad rayonunda yaşayan sağlamlıq imkanları məhdud və xüsusi qayğıya ehtiyacı olan ailənin üzvü olan qadınlar üçün toxuculuq təlimi keçirilmişdir.

Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən ümumtəhsil məktəblərində, məktəbəqədər və məktəbdənkənar müəssisələrdə sanitar-gigiyenik vəziyyətlə bağlı maarifləndirici seminar olub.
Naxçıvan şəhər 12 nömrəli tam orta məktəbin iclas zalında keçirilən seminarda Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi aparatının rəhbəri Eltun Həziyev, Təhsil Nazirliyi aparatının ümumtəhsil məktəbləri və liseylərlə iş şöbəsinin müdiri Abdulla Əsgərov, Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin Sanitar-gigiyena şöbəsinin müdiri Elxan Orucəliyevin çıxışları olub. Bildirilib ki, uşaq sağlamlığının qorunması dövlətin sosialyönümlü siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən iyul ayında həyata keçirilmiş özünüməşğulluq tədbirləri çərçivəsində muxtar respublika üzrə 29 sosial qayğıya ehtiyacı olan ailə müəyyənləşdirilib və bu ailələrdən 22 nəfərin hər birinə 2 baş iribuynuzlu, 3 nəfərin hər birinə 20 baş xırdabuynuzlu, 2 nəfərə odunkəsən və otbiçən aparat, 1 nəfərə miniyerşumlayan aqreqat, 1 nəfərə isə otbiçən aqreqat verilib. Özünüməşğulluğu təmin edilmiş şəxslərdən 12 nəfərini sağlamlıq imkanları məhdud olan şəxs, 6 nəfərini şəhid ailəsi, 1 nəfərini müharibə veteranı, 1 nəfərini isə ailə üzvündə qazi olan şəxslər təşkil edib. Eyni zamanda təsərrüfatlarını nümunəvi şəkildə inkişaf etdirdiyinə görə 1 nəfər bu mərhələdə həvəsləndirmə tədbirlərinə cəlb edilib və ona arpa-buğda qıran aqreqat verilib.

Muxtar respublikamızın ahıl sakinlərinə xüsusi diqqət göstərilir, onların sosial müdafiəsi diqqət mərkəzində saxlanılır. Xüsusən, sosial qayğıya ehiyacı olan ahıl vətəndaşların sağlamlıqlarının qorunması, məişət məsələlərinin həlli, onların cəmiyyətə inteqrasiyası istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Bu məqsədlə, Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən “Ahıllar Evi”nin sakinləri və sosial xidmətə cəlb edilmiş tənha ahıllar mütəmadi olaraq tibbi müayinədən keçirilir, müalicələrinə köməklik göstərilir, əlamətdar günlərdə onlarla görüşlər təşkil olunur, sovqatlar təqdim edilir. Bununla yanaşı, sosial xidmət göstərilən tənha ahılların muxtar respublikanın tarixi və görməli yerlərinə gəzintilərinin, sosial könüllülərin iştirakı ilə onların yaşayış yerlərində iməciliklərin keçirilməsi ahıllara göstərilən dövlət qayğısının növbəti nümunəsidir.

– Ay qonşu, evdə uşaqlardan eşitdim ki, nəticələr açıqlanıb, dedim öyrənim görüm oğlan imtahandan keçə bildimi?
– Diqqətin üçün sağ ol, qonşu, şükür, birinci imtahandan babat yazıb, görək ikincidə necə olacaq?
– Yaxşı olar, əsas odur ki, keçid balını üstələyib qəbul olsun, ixtisasın elə bir önəmi yoxdur.
– Hə, orası elədir, evdə atası da, mən də deyirəm ki, əsas diplomun olsun, ali təhsil aldınsa, bütün qapılar üzünə açıqdır...

Tədbiri giriş sözü ilə açan Naxçıvan Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Təhminə Mustafayeva bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2019-cu il 29 mart tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2019-2023-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Pro­qramı”nın icrası əhalinin məşğulluğu sahəsində də sosial layihələrin icrasına əlverişli zəmin yaradıb. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin, yaşı 18-dən az olanların və qadınların məşğulluğunun və sosial müdafiəsinin təmin edilməsində özünü göstərməklə, müvafiq kateqoriyadan olan şəxslərin sosial təminatını daha da yaxşılaşdırıb.

Naxçıvanın bərəkətli torpaqlarında ərsəyə gələn nemətlər min bir dərdin dərmanı hesab olunur. Qədim diyarın təmiz havasından, saf suyundan, münbit torpağından qidalanan hər bir məhsul məxsusi dəyərə malikdir və bazar-dükanlarda əl-əl axtarılır. Adətən, insanlar istirahət etməyə üz tutarkən, yaxud da bir yerə qonaq gedərkən  yolüstü ərzaq və digər məhsullar alıb pay aparırlar. Bu il də Naxçıvan-Culfa-Ordubad magistral yolunun kənarlarındakı satış obyektlərinə bol məhsul çıxarılıb. Yolboyu piştaxtalar üzərinə səliqə ilə düzülmüş qarpızlar, yemişlər buradan ötənlərin diqqətini çəkir. Sürücülərin əksəriyyəti avtomobilini saxlayıb torpaq mülkiyyətçilərindən məhsulların qiymətini soruşur, istədiklərini münasib qiymətə aldıqdan sonra yollarına davam edirlər. 

Təbiətə xüsusi gözəllik bəxş edən bu meşələrimizin yanğından qorunması ən qiymətli sərvətlərimizdən birinin qorunmasıdır. İnsanların həyat fəaliyyətində, onların sağlamlığında mühüm rol oynayan meşələrin də daim qayğıya ehtiyacı vardır. 

Meşələrin məhv olmasının əsas səbəblərindən biri də onun yanğınlara məruz qalmasıdır. Məhz buna görə insanların həyat fəaliyyətində vacib əhəmiyyəti olan meşələrin yanğından qorunması istiqamətində qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirilməsi üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi və Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə birgə tərtib edilmiş tədbirlər planına uyğun olaraq muxtar respublika ərazisində yerləşən meşələrdə və yeni salınmış yaşıllıq zolaqlarında və xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində vətəndaşlar tərəfindən yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına əməl olunması məqsədilə maarifləndirmə və profilaktik tədbirlər həyata keçirilmişdir. Həmçinin isti yay günlərində vətəndaşların istirahət üçün üz tutduğu məkanlardan biri olan Batabat meşəsində yanğın təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunması məqsədilə Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsinin Şahbuz Rayon Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi Şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən gündəlik olaraq patrul xidmətləri təşkil olunmuşdur.

Muxtar respublikada əhalinin yerli və ekoloji cəhətdən təmiz meyvə-tərəvəz məhsullarına olan tələbatını ödəmək məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2021-ci il 12 mart tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2021-2025-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” bu sahədə zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur.
Dövlət proqramının başlıca məqsədi muxtar respublika əhalisinin meyvə-tərəvəz məhsulları ilə təmin etməkdən ibarətdir. Sevindirici haldır ki, bu gün muxtar diyarımızda aqrar bölmənin inkişaf etdirilən bütün sahələri içərisində tərəvəzçiliyin də xüsusi yeri vardır. Daim qida rasionumuzda mühüm yer tutan tərəvəz məhsulları insanların qidalanmasında mühüm rol oynayır.

Neçə illərdir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və Həmkarlar İttifaqları Şurasının təşkilatçılığı ilə Ağbulaq İstirahət Mərkəzində xüsusi kateqoriyadan olan uşaqlar üçün “Yay məktəbi”  təşkil olunur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən növbəti əmək yarmarkası iyul ayının 22-də Naxçıvan şəhərində keçirilib. Yarmarkada işaxtaranlara 54-ü dövlət və 40-ı özəl sektor olmaqla, ümumilikdə, 94 müəssisədən 725 boş iş yeri təqdim edilib. Yekunda isə, 38 nəfərin sözügedən vakansiyalar üzrə işə göndərilməsi təmin olunub, 8 nəfərin özünüməşğulluq proqramına cəlb edilməsi üçün qeydiyyatı aparılıb. Həmçinin bu əmək yarmarkasında 11 nəfər işaxtaran peşə kurslarına cəlb edilməsi üçün qeydiyyata alınıb.
Növbəti əmək yarmarkası bu gün Şahbuz rayonunda təşkil ediləcəkdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi
Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikada uşaqların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hüquqlarının və mənafelərinin qorunması ilə əlaqədar Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiya tərəfindən 2021-ci il ərzində 30 uşaq müəssisəsində monitorinq aparılması planlaşdırılmışdır.
Hesabat dövründə 19 uşaq müəssisəsində monitorinq aparılmışdır. Monitorinqlərin nəticələri, o cümlədən aşkar edilmiş nöqsanlar ekspert qrupunun üzvləri tərəfindən aktlaşdırılmış və aradan qaldırılması ilə bağlı tədbirlər görülərək komissiyaya məlumat verilmişdir.

Muxtar respublikada həyata keçirilən məqsədyönlü islahatlar iqtisadiyyatın hərtərəfli inkişafını təmin edib. Sosial-iqtisadi yüksəliş bu gün, ilk növbədə, əhalinin gündəlik həyatında özünü qabarıq büruzə verir. Muxtar respublika rəhbəri tərəfindən əhalinin sosial müdafiə məsələləri də daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Həssas qrup əhalinin sosial müdafiəsinin təşkili, sığorta-pensiya sistemi üçün göstərilən xidmətlərin təkmilləşdirilməsi sahəsində atılan addımlar çoxşaxəli sosial siyasətin təzahür formalarının yalnız bir hissəsidir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2021-ci il 28 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2021-2025-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası işaxtaranların səmərəli məşğulluğu üçün əlverişli şərait yaradıb, sosial qayğıya ehtiyacı olan ailələrin özünüməşğulluq imkanları artırılıb. Bu istiqamətdə aparılan tədbirlərin davamı olaraq Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən iyul ayının 12-də Kəngərli rayonunda keçirilən əmək yarmarkasında işaxtaranlara 9 dövlət, 7 özəl sektor olmaqla, ümumilikdə, 16 müəssisədən 111 boş iş yeri təqdim olunub. Əmək yarmarkasında 33 nəfər sözügedən vakansiyalar üzrə işə göndərilib, 2 nəfərin peşə hazırlığı kurslarına, 6 nəfərin isə özünüməşğulluq proqramına cəlb edilməsi üçün qeydiyyatı aparılıb.
Qeyd edək ki, növbəti əmək yarmarkası bu gün Sədərək rayonunda təşkil ediləcəkdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial
Müdafiəsi Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublika ərazisində ekoloji tarazlığın qorunması, əlverişli ekoloji mühitin yaradılması, insanların sağlam ətraf mühitdə yaşamasının təmin edilməsi məqsədilə uğurlu sosial-ekoloji siyasət həyata keçirilir.
İyun ayında ətraf mühitin mühafizəsi, qanunsuz ov edilməsi, meşə fondu torpaqlarından qanunsuz istifadə, ətraf mühitə atılan tullantıların normadan artıq olması hallarına qarşı mübarizə aparılması məqsədilə 12 yoxlama-reyd keçirilmiş, 2 inzibati xəta qeydə alınmış və qanunauyğun tədbir görülmüşdür.

Bu ilin iyulun 1-dən ölkəmizdə mübahisələrin barışıqla yekunlaşmasına xidmət edəcək “Mediasiya haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu qüvvəyə minib. Artıq əvvəllər birbaşa məhkəmələrdə baxılmalı olan müəyyən kateqoriya işlərə mediasiya prosesi çərçivəsində baxılacaq və həmin prosesi keçmədən qeyd olunan ərizələrə məhkəmələrdə baxılmasına yol verilməyəcək. Dövlətin çiyinlərinə götürdüyü böyük bir işin yeganə məqsədi ondan ibarətdir ki, mübahisələr maksimum tərəflərin qarşılıqlı razılığı ilə onların mənafeyinə uyğun olaraq birdəfəlik həll edilsin. 

Mediasiya prosesi mübahisənin həllində tərəflərin əməkdaşlığına, habelə ünsiyyət və danışığa əsaslanır. Ona görə insanlar bu prosesin mahiyyətini dərk etməli və onların tətbiqinə qarşılıqlı çalışmalıdırlar.

İnsana təbiət mənzərələrindən çox dinclik bəxş edən ikinci bir gözəllik yoxdur. Çay kənarı, göl mənzərəsi, quşların məhəbbət sədası fonunda ağacların kölgəsi, yay aylarında belə diş göynədən bulaqların ətrafı... Bəzən, sadəcə, bir gilə su şırıltısı belə insanı bütün stress və yorğunluqlardan arındırır, ruhunu təzələyir... Bu səbəbdən də, necə deyərlər, istirahət günlərinin xoş və mənalı keçməsini istəyənlər, sağlamlığının qədrini bilənlər fürsət düşdükcə özünü hansısa bir təbiət abidəsinin qucağında tapır. Gərgin iş həftəsinin ardından ötən şənbə günü fürsət bilib özümüzü ana təbiətin ağuşuna atmışdıq. Ordubadın təbiət gözəli Pəzməri şəlaləsini ziyarətimizlə bağlı olduqca gözəl təəssüratlarımızı sizinlə də paylaşmaq istədim.

Qoca Şərqin qapısı Naxçıvan ən qədim yaşayış məskənlərindən, İslam sivilizasiyasının əsas mərkəzlərindən biri, elm, mədəniyyət beşiyidir. Bu diyarın hər daşı, hər qayası canlı tarixdir və araşdırma apardıqca, daha dərinlərə vardıqca aydın görünür ki, bu tarixin içərisində möcüzələr də çoxdur. “Əshabi-Kəhf  Ziyarətgahı” Dini-Mədəni Abidə Kompleksi Naxçıvandakı möcüzələrdən biridir. 

Bunu təkcə mən demirəm, dəfələrlə buraya gələn xarici qonaqların dilindən eşitmişəm. Naxçıvan şəhərindən, təqribən, 12 kilometr məsafədə Haçadağ və Nəhəcir dağlarının arasında yerləşən bu müqəddəs ocaq tarixiliyi, dini inancların zənginliyi ilə seçilir və hər il buraya onlarla turist ziyarətə gəlir. Adı ərəb dilindən tərcümədə “mağara sakinləri” mənasını verən səcdəgahın girişi güneydən başlayıb quzey istiqamətə, dağın içərisinə doğru uzanıb gedir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında ailələrin hüquqlarının qorunması, sosial problemlərinin öyrənilməsi və həll edilməsi ötən ay da diqqətdə saxlanılmış, bir sıra görüş, seminar, təlim və monitorinq keçirilmişdir.
Ötən ay 1 aztəminatlı ailəyə baş çəkilmiş, onların problemləri ilə maraqlanılmış və ailəyə ehtiyaclarına uyğun köməklik göstərilmişdir. Azərbaycan Mikromaliyyə Assosiasiyası tərəfindən Amerika Birləşmiş Ştatlarının Azərbaycandakı səfirliyinin maliyyələşdirdiyi “İcma quruculuğu təşəbbüsləri proqramı” çərçivəsində “Naxçıvan Muxtar Respublikasında qadınların iqtisadi səlahiyyətlərinin artırılması” adlı layihə çərçivəsində biznes planlaşdırılması üzrə “Sahibkar ol!” təlimi keçirilmiş, təlim zamanı sağlamlıq imkanları məhdud və aztəminatlı ailələrdən olan qadınlar da daxil olmaqla, muxtar respublika üzrə 28 nəfər məşğul olmaq istədikləri fəaliyyət sahələrini qurmaq üçün layihədə iştirak edir. Layihənin sonunda 20 nəfərə sərmayə kapitalının verilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Özünüməşğulluğunu təmin etmiş sosial qayğıya xüsusi ehtiyacı olan şəxslərin və qadınların əl işlərinin satışına köməklik göstərilməsi məqsədilə muxtar respublikada fəaliyyət göstərən əl işləri mağazalarında, ümumilikdə, 7 qadının 123 manat dəyərində 27 əl işi satılaraq dəyəri iş sahiblərinə təqdim olunmuşdur.

Qayğı və diqqətə, həssas münasibətə həmişə ehtiyacı olan fiziki imkanları məhdud insanların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi dünya ictimaiyyətini düşündürən əsas məsələdir. Onların reabilitasiyasına, cəmiyyətə inteqrasiyasına mühüm sosial vəzifə olaraq yanaşılan ölkəmizdə, eləcə də onun ayrılmaz tərkib hissəsi olan muxtar respublikamızda bu qəbildən olan insanların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi dövlət siyasətinin mühüm istiqamətlərindən birini təşkil edir. 

Belə uşaqlara göstərilən diqqət sayəsində onların gözlə görünən məhdudiyyətləri kölgədə qalır. Bəzən qüsuruna görə valideynlərin imtina etdiyi uşağa dövlət ata-analıq edir, belə uşaqlara cəmiyyətin ağrı-acısı kimi yanaşmır, onlara sağlam vətəndaşlara bəslənən xoş münasibəti, qayğını göstərir. Çünki onlar təfəkkürün inkişafına görə normal insanlardan seçilmirlər.

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası tərəfindən təşkil olunan “Sağlam və təhlükəsiz əmək şəraitinin yaradılması üzrə ilin ən yaxşı müəssisəsi (təşkilatı)” adı uğrunda müsabiqədə qalib gəlmiş “Naxçıvan Dəmir Yolları” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti Təhlükəsizlik İdarəsinin əməkdaşları mükafatlandırılıb. Bu münasibətlə keçirilən tədbiri giriş sözü ilə “Naxçıvan Dəmir Yolları” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin Birləşmiş Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin sədri Eyvaz Əsgərov açaraq müsabiqənin və qazanılan uğurun əhəmiyyəti barədə ətraflı məlumat verib.

Muxtar respublikada çoxşaxəli iqtisadiyyatın formalaşdırılması və sosial sahənin inkişafı istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər vətəndaşların sosial rifah vəziyyətinin yaxşılaşmasını təmin etmişdir. Yaradılan yeni müəssisə və iş yerləri əhalinin məşğulluğunu təmin edir, onların gəlirlərinin artmasına səbəb olur. Əhalinin rifahının yüksəldilməsini şərtləndirən bir amil də verilən sərəncamların, fərmanların, hökumətin qərarlarının muxtar respublikada vaxtında və yüksək səviyyədə icra olunmasıdır. Əhalinin sosial durumunun yüksəlməsi həm də dayanıqlı və davamlı inkişafa təminatdır. Sosial-iqtisadi sahədə görülən işlər iqtisadi islahatların dərinləşməsini və bazar iqtisadiyyatı istiqamətində müvəffəqiyyətlə irəliləməsini, əhalinin həyat səviyyəsinin dinamik olaraq yaxşılaşmasını təsdiq edir.

Muxtar respublika kəndlərinin füsunkar təbiət mənzərələri həyata keçirilən quruculuq tədbirləri ilə vəhdət təşkil edir. İndi hansı səmtə üz tutsan, kənd yaşayış məntəqələrində, ancaq rahat yollarla, müasir memarlıq üslubunda ucaldılan binalarla və şübhəsiz, gözəl təbiət mənzərələri ilə qarşılaşacaqsan. Bu da turizmin inkişafında başlıca amillər sırasındadır. Şahbuz rayonunun ucqar dağ kəndi olan Ağbulaq da geniş turizm potensialına malik olan yaşayış məntəqələrindən biridir. Kəndin təmiz havası, saf suyu, ekoloji təmiz məhsulları və əlverişli iqlim şəraiti burada turizmin inkişafı üçün böyük imkanlar açmışdır. Ağbulaq İstirahət Mərkəzi malik olduğu zəruri infrastruktura görə ilin hər fəslində burada asudə vaxt keçirmək istəyənlər üçün belə, şərait vəd edir. Mərkəz kənd turizminin tətbiq olunduğu ilk məkan kimi diqqəti çəkir. Həmin mərkəzin yerləşdiyi bu kənd gözəl mənzərəsi, flora və faunasının zənginliyi ilə seçilir.

Naxçıvan Şəhər Nəqliyyat İdarəsində 2021-ci ilin 6 ayı ərzində taksi xidməti üzrə nümunəvi sərnişindaşıma xidməti göstərən sürücülərin mükafatlandırılması ilə bağlı tədbir keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Nəqliyyat Xidmətinin rəisi Əli Hüseynəliyev açaraq bildirib ki, muxtar respublikada əhali sayının artması avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişindaşıma xidmətinin günün tələbləri səviyyəsində qurulmasını şərtləndirir. Hazırda muxtar respublika üzrə 313 avtobus, 496 taksi olmaqla, ümumilikdə, 800-dən artıq avtonəqliyyat vasitəsilə sərnişinlərə nümunəvi xidmət göstərilir. Dövlət Nəqliyyat Xidməti tərəfindən mütəmadi olaraq nümunəvi xidmət göstərən, eləcə də ucqar dağ və sərhəd kəndlərinə işləyən sürücülərin fəaliyyətləri qiymətləndirilir, onlara lazımi köməklik göstərilir.
Sonra 2021-ci ilin 6 ayı ərzində nümunəvi sərnişindaşıma xidməti göstərən 20 sürücüyə qiymətli hədiyyələr təqdim olunub. Mükafatlandırılan sürücülərdən Fuad Mürsəlov yaradılan şəraitə, göstərilən qayğıya görə bütün sürücülər adından dövlətimizə minnətdarlıq edib.

Xəbərlər şöbəsi

Vətənin bütövlüyü, torpaqlarımızın azadlığı uğrunda şəhidliyə yüksəlmiş igid eloğullarımızın ömür yolu hər birimizə, xüsusən də gənclərimizə böyük örnəkdir. Canından, qanından keçərək şəhid olmaq isə ən böyük şərəf və qürurdur. Onların bizə əmanət qoyduqları ailələrinə dövlətimiz tərəfindən bu gün yüksək səviyyədə diqqət və qayğı göstərilir. Elə bu qayğının daha bir nümunəsidir ki, 26 İyun – Silahlı Qüvvələr Günündə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali   Məclisinin Sədri şəhid ailələri ilə görüşüb, 13 şəhid ailəsinə mənzillərin açarlarını təqdim edib. Həmin ailələrdən 2-si Şahbuz rayonunda yaşayır. 

Füsunkar təbiəti, zəngin flora və faunası ilə daim bu yurda üz tutanları özünə heyran qoyan Naxçıvanımız həm də geniş turizm infrastrukturuna sahibdir. Ötən illər ərzində bu sahədə məqsədyönlü addımların atılması turizm potensialının yaxşılaşdırılması, istirahət zonalarının yaradılması istər yerli, istərsə də əcnəbi turistlərin buraya axınını sürətləndirir. Bu mənada, son dövrlər Ağbulaq İstirahət Mərkəzi ən populyar ekoturizm məkanlarından birinə çevrilib. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Mədəniyyət Nazirliyi, Ailə Qadın Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və Gənclər Fondunun birgə təşkilatçılığı ilə 26 İyun – Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə şəhid və qazi övladları ilə görüş keçirilib.

Görüş şəhidlərin xatirəsinin bir dəqiqəlik sükutla yad edilməsi ilə başlanılıb. Tədbiri giriş sözü ilə açan Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri Nicat Babayev bildirib ki, hazırda ölkəmizdə sosial siyasətin əsas istiqamətlərindən biri də şəhid ailələrinin, Qarabağ müharibəsi iştirakçılarının sosial müdafiəsidir. Muxtar respublikada bu istiqamətdə bir sıra tədbirlər həyata keçirilir,ölkəmizin suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda canından keçən şəxslərin əziz xatirəsi daim yad edilir, onların ailə üzvlərinin maddi-məişət şəraiti yaxşılaşdırılır. Nazir əlavə edib ki, Vətən müharibəsi zamanı torpaqlarımızın azad olunmasında qəhrəmanlıq göstərmiş şəxslərə xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşılır, onlar üçün qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş imtiyazlar və müavinətlərin icrası təmin olunur, bu istiqamətdə yeni sosial dəstək proqramları həyata keçirilir. Bununla yanaşı, ölkəmizin ərazi bütövlüyü və suverenliyi uğrunda gedən döyüşlərdə sağlamlığını itirmiş insanlara müvafiq əlillik dərəcələrinin təyin olunması diqqət mərkəzində saxlanılır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin xüsusi qurğularla təchiz edilmiş yanğınsöndürmə avtomobilləri vasitəsilə Naxçıvan şəhərində avtomobil yolları və səkilər daxil olmaqla 850 min m2 sahə, eləcə də təyin olunmuş dezinfeksiya qrupları tərəfindən səhiyyə müəssisələri, uşaq bağçaları, idarə, müəssisə və təşkilatların ətrafı, ticarət mərkəzləri dezinfeksiya edilmişdir.